Шпаргалка по "Философии"

58.Қоғамдық тұрақты  дамудың қозғаушы күші мәселесі. Философиялық талдау. Мәдениет - әлеуметтік фактор, қоғамның дамуының қозғаушы күші.Мәдениет (латын. Cultura - өңдеу, егу деген сөзінен шыққан) – табиғат объектісіндегі адамның әрекеті арқылы жасалатын өзгерістер. Бұл сөзде адам еңбегінің ерекшелігі, оның адамның іс-әрекетімен байланыстылығы, адамның және оның қызметінің бірлігі негізделген. Кейіннен «мәдениет» деген сөз жалпылық маңыз алды, адам жасағанның бәрін де «мәдениет» деп атады. Осы ұғымда мәдениеттің мазмұнды белгілері, түсінігі көрсетілді. Мәдениет – адам жасаған «екінші табиғат». Мәдениет – жеке адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі, адамның өмір сүрген ортамен қарым-қатынасы. Ол - өзара қарым-қатынас нәтижесінде қалыптасатын ерекше құбылыс. Адамдар өздерін қоршаған ортаға, оның әлеуметтік және мәдени қатынасына әсер етеді, өзгертеді. Олар оны өз мақсатына пайдаланады. Болашақ қоғамға, ұрпаққа мұра етіп қалдырады, ал ол мұра белгілі жағдайда үнемі дамуда болады. Мәдениет әр түрлі әлеуметтік құрылымдардың, топтардың, таптардың, жіктердің, ұлттардың, жеке адамдардың өмір сүру жағдайына, талабына сәйкес пайда болып, қалыптасады. Мысалы: аң аулау, еңбек құралдарын жасау, от жағу, тамақ пісіру, киіну, жарасымды өмір сүру, екінші біреуге ұнау, ортамен қатынаста болу, т.б. Бұл талап-тілектер қоғамдық прогреске, өрлеуге тікелей байланыста. әр қоғамдық кезеңде жаңа талап, тілектер пайда болады, өндіріс құралдары дамиды. Мәселен, бір кездерде жазба әдебиеті болмады соның нәтижесінде фольклор қалыптасты, кейінірек те білімнің қалыптасып, жазудың шығуы жаңа талап қойды. Бүкіл құндылықты, мифті жазып қалдыру талабы пайда болды. Информатика дамыды, оларды микрофон, магнитофон, компьютерге түсіру арқылы мәңгі ету қажеттігі туды. Сөйтіп, мәдениет әлеуметтік құрылымдардың, жеке адамның тілегіне, талабына сәкес қалыптасты. Қоғамда адам тілегінен тыс мәдениет қалыптаспайды. Мәдениет - әлеуметтік фактор, қоғамның қозғаушы күші. Мәдениеттің дамуы қоғамды ілгері жылжытады. Жеке адам мәдениеті мен қоғам талабы тікелей байланысты.

59.Философиядағы  виртуальдылық мәселесін талдаңыз.Виртуал түсінігі ертевизантиялық философияда IV ғасырларда пайда болған. «Қазақ әңгімелерінің виртауальдық және мистикалық сипаты» деп аталатын екінші тарауда қазіргі қазақ әңгімесіндегі виртуальдық және мистикалық сипаттың ерекшеліктері мен көркемдік қиял сабақтастығы сөз болады.

ХХІ ғасыр – ақпараттық технологиялар ғасыры. Қарапайым  қарым-қатынастың өзі жаппай виртуалдық сипатқа ие болған заманда бұл виртуалдылық сипаттың қоғамның әр саласына, соның ішінде өнер мен мәдениетке де әсер етуі − заңдылық.

Әдебиетте басты назар  виртуалды бейнеге емес, белгілі  бір виртуалды бейнені қалыптастыратын мәтінге аударылады. «Таза» виртуалды бейне өздігінен талдау нысаны бола алмайды. Оқырманның танымында қандай да бір виртуалды бейнені қалыптастыратын мәтінге ғана талдау жасалады.

Көркем туындыларда  виртуальды бейненің екі түрін бөліп  көрсетсек;

номинативті виртуальды бейне;

виртуальды бейне-троп.

 Виртуальды бейне-троп, адамның ішкі жан-дүниесін бейнелеуді  білдіреді. Басқа сөзбен айтқанда, виртуальды бейне-троп − бұл  тұлғаның өзін-өзі бейнелеуі болып  табылады. Көркем туындыларда барлық  кейіпкерлер виртуалды болып табылады, яғни, олар нақтылы өмірде емес, автордың ішкі дүниесінде, содан кейін барып оқырман туындыны оқыған кезде оның ішкі дүниесінде өмір сүреді. Сондықтан автор нақтылы өмірдің виртуалды сыңарын қалыптастырған кезде өзінің виртуалды адамдарына өздерін нақтылы өмірдегі адамдар сияқты қылықтар жасауына мүмкіндік береді: олар басқа адамды бейнелейді (олардың сыртқы бейнесін, мінез-құлқын, іс-әрекет ету жағдайын және т.б.), немесе өзін сипаттайды (өзінің жан дүниесін сипаттайды).

Осы виртуальдылықтың қазіргі қазақ прозасындағы көрінісіне келетін болсақ, Т.Шапайдың  «Дос», Г.Шойбекованың «Адамгершілік», «Шындық», А.Алтайдың «Түсік», т.б. әңгімелерінде адам болып жаралғалы айтылып та, жазылып та, болашақта да жазылатын мәңгілік тақырыптар – адамгершілік, мейірімділік, жалқаулық, пендешілік, т.б. сөз болады.

60.Философиядағы  өмір және өлім мәселесі. Философиялық  талдау. Өмiр - материяның болуын белсендi форма, басқа мағнада жоғарғы салыстырғанда болуды оның физикалық және химия формаларымен. Қағылез материяның негiзгi атрибуты - репликация үшiн қолданылатын тектiк мәлiмет. Қағылез табиғаттың дамытуы адам баласының пайда болуына келтiрдi.Өмiр астында сонымен бiрге қорытып айтқанда өлiм оған дейiн пайда болуды моменттен бөлек алған организмның болуын мерзiмдердi түсiнедi.Анықтаулар:1)Өмiрдiң әр түрлi жол шағылатын ұғымдардың анықтауларын үлкен санда болады. Өмiрдiң мәнiнiң көп анықтаулары үш негiзгi түйiстiруге болады. Мысалы, бiрiншi жолға сәйкес, өмiр белоктiң оның қасиеттерiнiң сақтаушысымен анықталады; процесстер жиынтық ретiнде қарастыр екiншi жолға сәйкес, өмiр ерекше физикалық-химия. Әйтеуiр, және үшiншi жол - сөзсiз ешқандай да өмiрсiз болуы мүмкiн қасиеттердiң жиыны минималды мүмкiн анықтау.2)Өмiр қалай сырттай алған энергияның шығынымен, ерекше құрылымның сүйемелдеу және өздiгiнен өсу жүретiн белсендi болғанын анықтауға болады.3)М.Биша, өмiр танатологиялар бастаушылардың бiрлерiнiң көзқарастарына сәйкес - бұл өлiм қарсы тұрушы құбылыстардың жиынтығы.4)Энгельс Фридрихы келесi опредедение бердi: «Өмiр бұл маңызды моментi қоршаған олардың сыртқы табиғатымен тұрақты зат алмасу болып табылған белокты денелердiң болуын әдiсi, және де бұл зат алмасуды тоқтатылумен өте5)В.Н.Пармон келесi опредедение бердi: «Өмiр - бұл фазалық - химия мутацияларына табиғи таңдау ұзақ эволюцияны арқасында жеткiлiктi шыдаған қабiлеттi жұмыс iстейтiн аутокатализаторлардың болуын оқшау форма.Өмiрдiң кибернетикалық анықтаулары сонымен бiрге бар болады. А.А.Ляпуновтың анықтауы бойынша, өмiр - бұл жеке молекулалардың күй кодпен жазылатын мәлiметтi сақтайтын реакциялардың өндiруi үшiн қолданушы заттар жоғары тұрақты күй.(немесе тiршiлiк қабiлеттiк жүйенi) өмiр ретке салған және таралған орналастырылған сызықты емес осцилляторыуточнитьлерi алгоритм бағдарлаушы тетiктерiнiң сыртқы шарттардағы өз iшкi шарттарын реттелуге қабiлеттi жүйе оған қатысты цикломуточнить шектелген болатын жүйенi ретiнде анықтауға болады. Өлім (Моrs) — ажал. Организм тіршілігінің қайтпас сөнуі, жекеленген өмірдің құтылмас ақыры.Өмір бар жерде өлім болады.Адам бұл өмірге қалай келсе,жасы ұлғайып о дүниеге аттанады.