Ауылшаруашылығын электрлендіру

І. Жазбаша - кіріспе  бөлімі

 

І.1. Кіріспе.

 

           Қазіргі уақытта электрлендіру негізінде өндіріс процестерін комплексті механикаландыру мен автоматтандыру кеңінен еңгізіліп отыр. Қоғамымыздың материалдық және технологиялық базасын жасаудың басты бағыты өнеркәсіп пен ауылшаруашылығындағы  техникалық прогрестің негізі болып отырған электрлендіру болып интенсивті қарқынмен дамыту болып табылады.                       Ауылшаруашылығындағы өндірісті  электрлендіру болып 0негізгі даму бағыты болып табылады. Электр жабдықтандыру мен – автоматтандыру  өндірістік процестердегі адамдар еңбегінің уақытын қысқартады, экономикалық жағдайын тиімді – сенімді агрегаттар мен қондырғылар үздіксіз жұмыстарын атқарады. Президентіміз Н.Ә.  Назарбаевтың ауыл жағдайын көркейтуге арналған стратегиясы:

• Жергілікті жемшілікті нарықтық қатынастарға     араласудың шешетін боламыз;
• Жекеменшік пен тиесілі бөлістерді заттай айқын төлейтін күмәнді жеке шаруашылыққа жүргіземіз;
• Банкроттың тетіктері арқылы ауыл экономикасын салықтандыратын боламыз;
• Ең алдымен фермалар мен нағыз жеке шаруашылықтар үшін кредиттерді арзандатамыз;
• 25-30 мың теңге көлемінде ішкі кредиттерді үлестіреміз, үкімет 3 жыл ішінде мал мен мүлік сатып алу үшін, жан бағып өздеріңіз іскерлік дағдыларын ұстау үшін өте қиын жағдайларда қалған кемінде 15 мың ауыл адамына қажетті. Осындай қаражатпен қамтамассыз етуге міндетті;
• Тікелей отандық және шетел инвинтизацияларын тарататын боламыз;
• Фермерлерге өндіретін өткізуге жердемдесеміз;

Мал шаруашылығында механизациялау деңгейі өскен сайын электромеханизация саласында жұмыс істейтін мамандар біліміне деген қатаң талап та өседі. Осы жағдайды ескере отырып ауыл-шаруашылығы саласының мамандықтарының кадрлар дайындауды жақсарту жолдары қарастырылуда.

 Фермаларда  комплексті механизация мен автоматтандыру және малшаруашылығында электр қарулану деңгейі өскен сайын теориялық білімдерінің, ғылым мен техникалық соңғы жетістіктерінің практикада қолдана алатын жоғары квалификациялы мамандарға қажеттілік туып отыр.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

І.2. Шаруашылық туралы қысқаша

  мінездеме.

 

        «Бірлік» атындағы кооператив бұрынғы «Колинин» және «Буденный» атындағы колхоздың жерлерінен ұйымдасқан. Кейіннен Талдықорған қазіргі Ескелді ауданының халық депутатының шешімі мен бекітілген.

          Қазіргі уақытта жалпы жер көлемі  S = 8308 га тұратын шаруашылық. Шаруашылықтың орталығы Ескелді ауданы «Баисов» ауылында тұрады. Ауданына – 7 км және Талдықорған қаласына  16 км қашықтықта орналасқан. Облыс орталығы мен аудан арқылы байланыс телефон арқылы жүзеге асырылады және асфальт жолдарымен  «Бірлік» АШҚ көп салалы  шаруашылық, оның басты бағыты малшаруашылығы және өсімдік шаруашылығы. Негізгі бөлшегі суарылатын жермен айналысады. Суару ыңғайлылығы қант қызылшасын, қыстық бидай, жүгері өсіруге пайдасын тигізеді.  Су көзі болып Қаратал өзені болып саналады, ол кооператив теориториясында ағады.

          Шаруашылық егістің көлем жүйесінде  35%-ін алады. Орташа есеппен  бас жылдықта егіс 315% ц/га құралған. Оны «Коксу – секер» заводында өндіреді. Шаруашылықта  астық өндірісі дамыған. Негізгі бөліністерде көлемі 2 мың гектарға қыстық бидай отырғызылды. Орташа есеппен егіс 25 ц гектардан артық.

          Малшаруашылығы жеммен және жақсы  қант қызылшасы мен қамтамассыз  етіледі. 2000 гектар көлемінде көп жылдық  отырғызылады.

          Ауыл шаруашылық мәдениетін өсіргенде  суару бөлімшелері «Бише» есебімен орындалады. Орташа жылдық температура 24,6°С, аса жоғары +36°С  құрайды. Қар 469 мм жауады, 28 казан айында  қар ұшқындары басталды, 22 сәуірде қар ұшқындары басылуы басталды.  

 

 

 

 

 

 

І.3 Қолданыстағы обьектіні талдау.

 

           Жобада негізгі өндірістік процесстік механизациясы

қарастырылған:

             -азық-түлік тартуды ТВК-80А жемтаратқыш арқылы тартылады.

            -ДАС-2Б сауу агрегаты көмегімен сиырларды сауады.

            -УВТ-20 қондырғысы мен бұзауларға сүт береді, сүтті НМУ-6 насос арқылы ОБК-250 сүт қабылдағыш бастан жіберіледі немесе АЗМ-0,8 қондырғы арқылы сүт айырбағыш береді. Көн-қоқыс жинауды ТСН-16А транспортер арқылы туатын бөлмеде және бұзау қораны жинайды.

      Құрылыс конструкциялары.

      Іргетастары-ленталық бетонды блок және стаканды темір бетондар. Каркас-жиналмалы темірбетондық  элементтер. Қабырғалары -жиналмалы керамзит-бетонды панелден жасалған.

Инженерлік  жабдықтар.

        -Су құбыры-сыртқы желінен қосылған.

         -Құбырлар-сыртқы желі құбырларынан

         -Жылулығы-орталықтан

         -Электрмен қантамассыз етілуі сырқы желімен

              Ғиммараттың эксплатация.

1. 50 орынға туатын бөлме-1
2. Сүт жуатын бөлме-1
3. Ваккум насос бөлме-1
4. Бұзауды емізетін ғиммарат-1
5. 30 орынға профилактории-1
6. Кезекші персоналға бөлме-1
7. Инвектарь бөлмесі-1
8. Венткамера-1
9. Азық-сақтау бөлмесі-1

   10. Жануарды  сан өндеу бөлме-1

   11. 240 басқа бұзау қора

   12. Концентрат-азық  тиетін бөлме-1

   13. Санузел-1

   14. Көн-қоқыс  шығару бөлмесі-1

   15. Тамбур-1

   16. Коридор-1

І.4. Диплом жобасын негіздеу.

 

          Мал шаруашылығын өнімділігін арттыру үшін мал азығын жинау, жем-шөп дайындау және оларды жоғары сапалы болуы қажет. Жем-шөп жақсы сақталып, қажет мөлшерде уақытымен таратылып отыруы керек. Жем-шөп дайындаудың әр түрлі құрамдарын пайдалану керек, оларды таратуда адам жұмысын женілдетіп, еңбек өнімділігін арттыру үшін электрлендірілген, механикаландырылған техника мен ғылымның жетістіктерін дұрыс пайдалана білу керек.

         Мал шаруашылығында өнімділігін  арттыру үшін оған тек қана  мал азығын дайындау, тарату, сақтау  жеткіліксіз. Мал өнімділігін  артуы үшін көн-қоқысты уақытында  тазалау, желдету және жылыту  сияқты процестерді атқаруда электр кенінен қолдана білу керек.

         Мал шаруашылығында қолданылатын электр жабдықтарын  көбісі қолайсыз жағдайда жұмыс істейді. Шан-тозаң, жоғары ылғалдық, химиялық активтілік секілді факторлар электр қондырғылардың кейбір бөлшектерін істен шығаруы мүмкін. Бұл жағдайларда адамның және малдың өміріне кауіп тууы мүмкін. Сондықтан электр қондырғыларында бұндай жағдайларды болдырмау үшін оларды мантаж жұмысы кезінде қоршаған ортаға                

іріктеп алу  керек, содан кейін жабдықтардың барлық түрін өз уақытында жоспарлы алдын-ала жөндеуден өткізіп отыру, жүктемені есепке алып электр энергиясын шығының азайтуға қуат коэффициенттін арттыруға қол жеткізу керек. Осылар мен қатар мал фермаларындағы жұмысшылар электр қауіпсіздік кезіндегі бірінші көмек ережелерін білуін қадағалау керек.   

 

 

 

 

 

 

 

 

ІІ. Есептеу  бөлімі

 

ІІ.1. Технологиялық жабдықтарды

негіздеу  және іріктеп алу.

 

          Жобада негізгі өндірістік процестер  механизациясы мухиятталады.

         1.Азық-тарату. Өзімнің дипломдық жобада 240 бас бұзауларды азықтандыру үшін мен ТВК-80А стационарлі азық таратқышты қондырғысын алдым. Азық таратқыштын артықшылығы, оны азық  тарату кезде жеңіл автоматтандыруға болады және концентрат азығын тарату кезінде универсалды ТУ-300 телешканы қолдануға болады. Телешканың жүк көтергіші 300 килаграмм.

        2. Көн-қоқыс жинауға ТСН-160  көн-қоқыс жинауғышты алдым.

        3. Су-жылытуға мен УАП-400/0,9-М1 - су–жылытқышын алдым. Ол мал шаруашылық фермалары, гараж, шеберхана және т.б су жылытуға тағайындалған.

        4. Сумен бұзауларды суғару үшін  мен ПАП-10А  автосуғарғышты  алдым.

        5. Сиырларды сауу үшін мен ДАС-25 сауу қондырғысын шелекпен сүтті  алып шығу қондырғысын алдым.

       6, Бұзауларды сүтпен суару үшін мен УВТ-20 қондырғысын алдым, ол сүтті НМУ-6 насос арқылы ОБК-250 сүт қабылдағыш бактан жібереді немесе АЗМ-0,8 агрегат арқылы жасалған сүт-айырбағышты жібереді.

       7. Бұзауларды біркелкі инфрақызыл  және ультракүлгін сәулендіру  үшін мен ИКФ-1 алдым.

       8. Бұзау қораны жылыту және желдету үшін мен СФОЦ-100/0,5 электрокаллорифер қондырғышын алдым, ол үй-жайдың ішіндегі ауа температурасын жәйлап реттейді.

        9. Желдету қондырғысына мен ПВУЧ-6 ауа кіріуі-желдеткішін алдым.

        Барлық іріктеген технологиялық  жабдықтардың сипаттамаларын №1 кестеде көрсеттім.

 

 

 

№1 кесте Технологиялық  жабдықтардың техникалық  сипаттамасы.

 

№	Атталуы	Марка	Техникалық сипаттамасы	Сана дана	Куат квт
1	2	3	4	5	6
1   2     3     4   5   6   7     8     9   10     11   12     13	Азық-таратқыш   Универсалды техника   Көн-қоқыс жинау  транспортеры   Су-жылытқыш   Автосуарғыш   Сауатын аппарат   Бұзауларды суару қондырғысы   Сүт қабылдағыш бак   Сүт насосы   Сүт айырбағышты дайындау агрегат   Сәулелендіру   Электрокаллорифер     Ауа кіріуі-желдеткіш	ТВК-80А   ТУ-300     ТСН-160     УАП-400/0,9   ПАП-10А   ДАС-2Б     УВТ-20     ОБК-250   НМУ-6     АЗМ-0,8   ИКУФ-1   СФОЦ-100/0,5   ПВУ-6	25,6т/сағ   300 кг     4,5 т/сағ     400л   3м   18 сиыр/сағ           250л   Q-5000л/сағ     600л       5000м/сағ     225кг	2       3         2        1      1       1         1         1       1         1           2         2	5,5   ---     6,2     12   --   3,0     --     --   1,1     6,1       7,5     6,6

         

 

ІІ.2. Электроприводтын қуатын

анықтау және негіздеу.

 

          Дипломдық жобада машиналар және жабдықтар электр жетегі ретінде үш фазалы қысқа тұйықталған роторлы кернеуі 380/220В, 4А сериялы асинхронды қозғалтқыштарды қолданамын.

         Электр қозғалтқыштарды мына шарттарға байланысты таңдаймын.

1. Номинал қуаты бойынша:
2. Номинал айналу жиілігі  бойынша:
3. Қоршаған орта шарттары және орналасу категориясы бойынша;
4. Қозғалтқыш түрі және орындалуы бойынша;    

   Дипломдық жобадағы жобаланып отырған үй-жайдың қоршаған ортаның шартына және орналастыру категориясына байланысты 240 басқа бұзау  қора  дымқыл, агресивті химиялық  орта орындалуы Сх-3 ауылшаруашылығына арналған қозғалтқышына көңіл бөлеміз. Айналу жиілігі байланысты асинхронды айналу жиілігі 1500 мин электр қозғалтқышын іріктеп аламын, себебі ол тәжірбие жүзінде үнемді. Сонымен қатар олардың техника экономикалық көрсеткіштері басқа қозғалтқыштарға қарағанда неғұрлым жоғары болып келеді.

       1. ТВК-80А азық-таратқышқа төбеде көрсетілген шарттары бойынша электрқозғалтқышты іріктеп аламын: Қозғалтқыштын типі:АИР112М4СУ2

                                  Қуаты:Р_н-5,5 кВт.

       2.ТСН-160 көн-қоқыс жинау транспортерына  электр қозғалтқышты іріктеймін:

       а)  горизонталды траспортер: АИР100L4СУ2;  Р_н-4,0кВт

       б) насос транпортеры: АИР100L4СУ2;    Р_н-2,2кВт

      3. СФОЦ-100/0,5- электрокаллорифер қондырғысына  АИР13284СУ2 типті электроқозғалтқышты таңдаймын.

      4. ДАС-2Б  сауатын қондырғысына сүтті жүргізетін  вакумм-насос электроқозғалтқыштың типі АИР100S4СУ2. 

      5. НМУ-6 сүт  насосына  АИР80А4СУ2 типті электр  қозғалтқышты аламын оның қуаты Р_н = 1,1 кВт

      6. АЗМ-0,8 сүт-аиырбағыш агрегатын электроқозғалтқыштың  типі: АИР112М4СУ2, Р_н = 5,5 кВт

       7. Менін   дипломдық жобада жылыту-желдету қондырғысын сұлбасын жобалау болып тұр, сондықтан мен ПВУ қондырғысына есеп жүргіземін.

         а) Малшаруашылық үй жайдың ішіндегі ауа айырбастау желдетуді есептеймін:

               L_В = М · L_Н  = 240 · 160 · 0,20 = 1860 м³ · сағ^-1

        Мұнда М- үй-жайдың ішінде тұратын жануарлардың жиынтық салмағы.     

L_М   - ауа айырбастау формасы