Ход урока
Арганізацыйны момант.
Так, шаноўныя, маўчок, пачынаецца
ўрок! Сёння на ўроку мы пазнаёмімся з
новымі зычнымі гукамі [ л ], [ л’ ] і літарамі
Л, л. Будзем чытаць склады і словы з новай
літарай.
Будзем вучыцца выразна гаварыць
і ўважліва слухаць. Пазнаёмімся з новымі
для вас словамі.
- А зараз заплюшчыце
вочкі і пад музыку пастарайцеся
вызначыць, дзе мы з вамі апынуліся.
(Гучыць фанаграма гукаў лесу).
- Адкрыйце вочкі і пераканайцеся,
што мы знаходзімся сапраўды
ў сапраўдным лесе. (На мультымедыя
адна за адной змяняюцца замалёўкі
лесу).
2. Актуалізацыя ведаў.
- Сёння мы правядзём
урок у лесе. Будзеце актыўныя
на ўроку? Будзеце працаваць дружна?
Я пачну сказ, а вы дружна
і гучна яго працягніце.
Наша мова складаецца са… (сказаў).
Сказы складаюцца са… (слоў).
Словы складаюцца з… (гукаў).
Гукі бываюць… (зычныя і галосныя).
Галосныя гукі… (спяваюцца
голасам).
Зычныя гукі пры вымаўленні
маюць… (перашкоды).
Зычныя гукі бываюць… (звонкія
і глухія, цвёрдыя і мяккія).
- Малайцы, адказвалі дружна,
значыць да ўрока гатовы!
- Паглядзіце навокал: якая
зараз пара года? А як называецца
дзень тыдня? А якое надвор’е
на двары?
3. Размінка. Дыхальная гімнастыка
праводзіцца ў форме гульнёвага
практыкавання “Гуканне”. Дзеці
ўстаюць з-за парты, ставяць рукі
рупарам і перагукваюцца, называючы
імёны. Хлопчыкі завуць дзяўчынак,
дзяўчынкі рэхам паўтараюць свае
імёны. Затым дзяўчынкі клічуць
хлопчыкаў. А тыя рэхам паўтараюць
свае імёны.
- Усе добра навучыліся
гукаць адзін аднаго і ніхто
з вас у лесе не заблудзіцца.
Але ж лес напоўнены усялякімі
жывёламі і птушкамі. Усе яны
жывуць сваім жыццём, а мы з
вамі сёння ў іх у гасцях,
таму трэба умець у лесе
гаварыць шэптам. Скажыце шэптам
што вы бачыце на малюнку. А
зараз паўтарыце тое, што вы
сказалі, уголас.
- Свеціць сонейка, шапаціць
зялёнае лісце, спяваюць птушкі. І раптам….
(на экране выявы лясных жыхароў.)
Дзяцел стукае па дрэве – т-т-т.
Звініць камар над вухам – с-с-с.
Стракочуць стракозы – п-п-п.
Змейка схавалася ў кусты –
с-с-с.
Шукае сабе ежу барсук – п-п-п.
Мыкае ласяня на лясной палянцы
– м-м-м.
Птушка выпархнула з кустоў
і захлопала крыльцамі – п-п-п. 9Дзеці паўтараюць
гукі).
- Усе літары таксама жывуць
у нашым лесе. Давайце павітаем тых, з якімі
мы ўжо пасябравалі, пра якія ўсё ведаем.
Я буду паказваць літару, калі яна наша
знаёмая, назавіце яе, калі не – памаўчыце.
Што вы ведаеце пра гукі т, с, м, п, якія
гэтыя літары абазначаюць? Назавіце словы,
якія пачынаюцца з гэтых гукаў. Вучні
складаюць схемы слоў: лес, мох, пень.
Фізкультхвілінка:
На палянцы ў бары карагодзілі
звяры:
Тупу-туп – ішлі мядзведзі,
А ліса плыла, як лебедзь.
Многа-многа касавокіх
Беглі хутка ўпрыскокі,
А нязграбныя ваўкі
Нахіляліся ў бакі.
3. Работа над новай
тэмай.
- Сёння на ўрок да нас прыйшла
яшчэ адна літара. Вы яе, напэўна адгадаеце,
калі я прачытаю вам невялічкі тэкст.
Лес. Лета. Ля ляшчэўніку ладны
лапік лазы. Ласкава люструецца лужынка.
Лось, ласіха, ласяня. Лагода. Летні лес
– любата.
- Правільна, малайцы! Часцей
за ўсё паўтараюцца гукі [ л ], [ л’ ]. А з
літарай пазнаёміць вас лясны жыхар, які
на галаве лес носіць. Хто гэта? (Лось).
Раскажыце, што вы пра яго ведаеце. Настаўнік
дапаўняе выказванні вучняў. (Тлумачэнне
артыкуляцыі гука і яго характарыстыка)
З якога слова пачынаееца слова “лось”?
Давайце бліжэй пазнаёмімся з гукам [л].
А які гэта гук? (зычны, цвёрды, звонкі)
З намі ў лесе вырашыла сустрэцца адна
асоба. Здагадайцеся, хто яна:
У рыжай разбойніцы
Хвост што мятла.
Ад шкоды ўцякае
–
Свой след замятае.
(Ліса)
Давайце завучым гэтую загадку,
каб вы дома маглі задаць яе сваім бацькам.
Фізкультхвілінка:
Ліса прапануе нам пагуляць
з жыхарамі і палюбавацца раслінамі, але
толькі тымі, у назве якіх сустракаюцца
гукі [ л ], [ л’ ] (пчала, маліны, дзяцел,
лісічкі, елка, ландыш, матылёк, шмель,
ластаўка). Калі гэтыя гукі вымаўляюцца
ў пачатку слова, трэба прысесці і пляснуць
адзін раз у далоні, калі ў сярэдзіне слова
– устаць і пляснуць у далоні два разы,
калі ў канцы слова – падняць рукі і пляснуць
тры разы.
4. Работа па буквары.
Складаецца невялікі тэкст
па малюнку. Настаўнік пачынае сказ, а
вучні заканчваюць:
Занепакоіліся лясныя… (жыхары).
Выбеглі на ўскраек… (лесу) да самай…
(ракі) і ўбачылі… (хлопчыка). Яго імя пачынаецца
з гука [л’]… (Лёша).
Паслухайце цікавую загадку.
На дошцы яна таксама запісана:
Распластала птушка крылы,
Крылом сонца засланіла. (Хмара)
Настаўнік тлумачыць слова
“распластала”
Пытанні і заданні: з чым у загадцы
параўноўваецца хмара? Чаму? Знайдзіце
ў загадцы словы з літарай л, пастаўце
зверху крыжык. Колькі літар л вы знайшлі?
Малайцы, справіліся з заданнем.
А зараз мы з вамі развучым языкаломку:
(праводзяцца практыкаванні
ў дыкцыі)
Лена села ля Ліны,
Ліда села ля Лады.
А якія імёны хлопчыкаў і дзяўчынак
на літару Л вы ведаеце? (Лада, Лана, Лара,
Ларыса, Лена, Лера, Ліда, Ліза, Ліна, Ліля,
Люба, Люда; Лаўрэн, Леанід, Леў, Лука, Лукаш,
Лявон).
А ў якой дзяўчынкі ў нас сёння
імяніны? (У Леры).
А чые прозвішчы ў нашым класе
пачынаюцца на Л? (Лукашэвіч).
А зараз самы час вярнуцца дадому
і выпіць сподак чаю. А зрабіць мы гэта
зможам тады, калі правільна
паставім кубак на сподак. (Работа па буквары).
А што такое кубак и сподак?
(Праводзицца работа па дапаможнику да
буквара “Чую, бачу, гавару”).
А зараз самы час сесці за камп’ютар
і адправіць пісьмо нашым лясным сябрам. У гэтым нам дапамогуць
літары, якія мы ўжо вывучылі. Давайце
прачытаем іх. (Чытанне па клавішах)
Давайце напішам лясны жыхарам,
што мы сёння рабілі на ўроку і чым ён нам запомніцца.
5 Рэфлексія
- Выберыце птушку свойго
настрою і пасадзіце на дрэўца.
(Вучні выбіраюць пэўную птушку,
упрыгожваюць ёю малюнак).
- Вашы птушкі сядзяць
высока, і вы вырасцеце высокімі.
Станьце ў кружок, ногі пастаўце
разам, пацягніцеся, узніміцеся на
наскі – удых, апусціцеся на
ўсю ступню - выдых. Выдыхаючы, вымаўце
“У-х-х-х-х!”. Паўторым 5 разоў. Сядайце.
6. Падвядзення вынікаў
урока:
- З якой літарай мы
сёння пасябравалі? Успомніце словы,
што выкарыстоўваліся на ўроку
ў якіх сустракаліся гукі [л], [л’].
Урок па навучанню грамаце ў
1 класе
Тэма: Гукі [х], [х']. Літары Х,
х. Пісьмо малой літары х
Мэты:
- Пазнаёміць вучняў з гукамі
[х] і [х’] і літарай, якая іх абазначае
на пісьме.
- Садзейнічаць фарміраванню
навыкаў чытання па складах.
- Вучыць пісаць малую літару х.
- Садзейнічаць удасканаленню
ўмення спісваць словы, напісаныя ад рукі.
- Ствараць умовы для выхавання
акуратнасці ў працы, актыўнасці на ўроку,
уважлівасці і дысцыплінаванасці.
ХОД УРОКА
- Арганізацыйны момант
Давайце усміхнёмся адзін аднаму,
і свае ўсмешкі падарым прысутным тут
гасцям, класу і акружаючай нас прыродзе.
І правядзём наш урок пад дэвізам:
“Уперад! За ведамі!”
- А вы любіце глядзець тэлеперадачы?
- А якія перадачы вы любіце глядзець?
- Сёння мы будзем самі ўдзельнічаць
у тэлеперадачы “У свеце цікавага”. У
нашай студыі ўстаноўлены скрытыя камеры,
якія будуць здымаць перадачу, а за нашай
працай будуць сачыць Мудрэйшая сава,
якая будзе вырашаць, ці можна будзе тэлеперадачу
паказаць другім гледачам. А таксама за
нашай працай будуць назіраць вопытныя
прадзюсары, і калі ваша праца ім спадабаецца,
то ў будучым яны змогуць з вамі працаваць
далей.
- Актуалізацыя апорных
ведаў
- Мы пачынаем, і нашыя пытанні
да прысутных удзельнікаў.
- На якія групы дзеляцца ўсе
гукі?
- Колькі мы ўжо вывучылі галосных
гукаў?
- Колькі галосных літар?
- Назавіце хітрую галосную літару?
- Чаму яе называюць хітрай?
- На якія групы дзеляцца зычныя
гукі?
- Назавіце гукі, якія ў беларускай
мове абазначаюць толькі адзін гук – цвёрды?
- Каб не забыцца, што адбываецца
ў нашай студыі, зараз кое-што запішам.
Я буду загадваць вам загадкі, а адгадкі
будзем запісваць на дошцы і ў сшытачках.
У рыжай разбойніцы
Хвост, як мятла.
Ад кары ўцякла –
Сляды замяла. (Ліса)
Я зацвітаю кожным летам
Не пышным –
Ледзь прыкметным цветам.
Але як толькі зацвіту,
Дык пчолы чуюць за вярсту. (Ліпа)
Сярэбранай стужкай
Змяя выпаўзае,
Паўзе па лагчынах
Ды ў мора ўпадае. (Рака)
- А Мудрэйшая сава ў нашай студыі
назірае за нашай працай. Як пішам, мы паказалі,
а цяпер пакажам, як чытаем.
- ЧЫТАННЕ СКЛАДОВАЙ
ТАБЛІЦЫ
- Праца над новай тэмай
- Мы працягваем перадачу “У
свеце цікавага”. На вашу працу Мудрэйшая
сава ўжо заўважыла, а цяпер я хачу звярнуць
увагу на сябе. Я раскажу невялічкую гісторыю
пра аднаго звярка. Пра якога, вы здагадаецеся.
У светлым сасновым
лесе, дзе кожны дзень спяваюць свае вясёлыя
песенькі птушкі і звяры сябруюць адзін
з адным і кожны вечар збіраюцца вадзіць
карагоды, стаяла прыгожая ХАТКА. Каля
яе расло вельмі шмат кветак. Але самымі
прыгожымі з іх былі ХРЫЗАНТЭМЫ. Гаспадар
хаткі – невялічкі звярок, вельмі запаслівы.
Бывала, ідзе па сцяжынцы, песеньку спяваючы,
убачыць жытнёвае зярнятка, і кладзе яго…,
не, не ў торбачку, а за шчаку! Ідзе далей,
убачыць семку ад сланечніка, і кладзе
яе…, не, не ў торбачку, а зноў за шчаку!
Так і прыходзіць у сваю ХАТКУ з вялікімі-вялікімі
шчакамі, за якімі вельмі шмат прынёс сабе
ежы.
- Пра якога звярка я расказала?
Па чым вы здагадаліся?
- Падзяліце слова ХАМЯК на склады.
Колькі складоў?
- Выдзяліце першы гук. Які ён?
- Дзе жыў хамяк?
- Падзяліце слова ХАТКА на склады.
Колькі складоў?
- Выдзеліце першы гук. Які ён?
- А якія кветкі раслі каля хаткі
хомкі?
- Які першы гук?
- Вывад: усе словы пачынаюцца з гука [х]. Гэта цвёрды гук. А прыдумайце яму ў пару мяккі гук.
- Прыдумайце словы з мяккім гукам [х’].
- Сёння на ўроку мы пазнаёмімся
з гукамі [х] і [х’], а таксама з літарай,
якая іх абазначае. І навучымся пісаць
маленькую літару х.
- Фізхвілінка
Хомка-хомка, хамячок,
Паласаценькі бачок.
Хомка раненька ўстае
Шчочкі мые,
Шыйку трэ.
Падмятае хомка хатку
І выходзіць на зарадку.
1-2-3-4-5!
Хомка хоча моцным стаць!
- Праца па буквары
- Мы працягваем працу ў студыі.
А вы ведаеце, што самае цікавае пазнаецца
з кніг? Адкрыйце буквары на старонцы 37.
- Гукі [х] і [х’] на пісьме абазначаюцца літарай Х (ха). Усе разам назавём літару.
- Літара Х друкаваная вялікая
і маленькая аднолькавыя, адрозніваюцца
толькі памерам.
- На што падобна літара Х? Дзе
яе можна сустрэць?
- Давайце паспрабуем прачытаць
словы з новай літарай. Яшчэ раз успомнім,
якія яна гукі можа абазначаць?
МАЛЮНАК 1.
- Хлопчык трымае вялікі арбуз.
Што яё кажа? Прачытайце пад малюнкам.
МАЛЮНАК 2.
- Кавун быў настолькі цяжкі,
і што здарылася? Так, хлопчык выпусціў
яго з рук. І што ён сказаў? Прачытайце
пад малюнкам.
- ЧЫТАННЕ СКЛАДОЎ
І СЛОЎ ПАД ЛІТАРАЙ