Қазақстан Республикасында банктердің қаржылық жағдайының қалыптасу ерекшеліктері және банктің қаржылық есеп беру жүйесі

    Оның формуласы мынадай:

Ақша қаражаттары L1= -------------------------------------------------------------_____________________________________________          Клиенттердің шоттары + Басқа банктердің корр.шоттары.                                                +                                Банк аралық несие

 

         2008 көрсеткіш бойынша:

107 452 945 L1= ________________________________________ = 0,07            1 473 398 122

    2009 жылғы көрсеткіш бойынша:

96 515 129 L1=------------------------------------_= 0,05                                                                           1 630 715 126

    Мұңдағы көрсеткіштің минемалды мәні 0,03% немесе 3%,максималды мәні 0,10% немесе 10%.

    2. Өтімділікті анықтауда келесі коэффицент,екінші кезектегі резервтерді бағалауға арналған.

    Оның формуласы:

 

Ақша  қаражаттары + банктің басқа банктегі корр.шоттары L2=------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- _____________________________________________        Клиенттердің шоттары + Басқа банктердің корр.шоттары                                                +                                Банк аралық несие

   

   2008 көрсеткіш бойынша:

 

122 493 419 L2 = ________________________________________= 0,08            1 473 398 122

      2009 жылғы көрсеткіш бойынша:

 

166 216 975 L2 =--------------------------------_= 0,07             1 630 715 026

    Бұл көрсеткіштің минемалды  мәні 0,12% немесе 12%,максималды 0,20% немесе 20%.

    Бұл 2 көрсеткіш банк  міндеттемелерінің қанша бөлігі  жоғары өтімді активтермен жабылатындығын білдіреді.  

    Өтімділіктің 3 коэффиценті  өтімділігі жоғары активтердің  жиыныңдағы үлесін анықтауға  мүмкіндік береді.

    Оның формуласы:

 

Ақша қаражаттары + банктің басқа банктегі корр.шоттары      L3 = -----------------------------------------------------------------________________________________________                  Активтердің жиыны

 

 

 

 

    2008 көрсеткіш бойынша:

 

116 216 975    L3 = ________________________________________= 0,03             2 915 110 737

 

 

 

      2009 жылғы көрсеткіш бойынша:

 

122 493 419    L3 =--------------------------------= 0,04               2 648 603 166

     

    Бұл көрсеткіштің минемалды  мәні 0,08% немесе 8%,максималды 0,12% немесе 12%.

    4 Өтімділік коэффиценті банктердің барлық міндеттемелері бір мезгілде өтімділігі жоғары активтер есебінен өтеу алуын бағалауға арналады.Банкке жұмылған барлық қаражаттардың тәуекелді операцияларға жұмсаған қаражаты 85 %-дан аспауы керек.Сырттан алынған қаражаттардың кем дегенде 15% жоғары өтімді активтермен жабылуы керек.

    Оның формуласы:

 

Ақша  қаражаттары + банктің басқа банктегі корр.шоттары L4 = --------------------------------------------------------------------------------------------------*100            Міндеттемелердің жиыны

     

     2008 көрсеткіш бойынша:

 

122 493 419  L4 = ---------------------------------------------= 50                  2 244 320 752

   

    2009 жылғы көрсеткіш бойынша:

 

166 216 975    L4 =-----------------------------------------_= 60              2 498 184 916

      

    Бұл көрсеткіштің минемалды  мәні 15% ,максималды 20%.

 

    5 коэффицент.Жоғары өтімділікке жету үшін банктің активті және пассивті саясаты бір-біріне сәйкес келуі керек.Активтердің және пассивтердің тепе-теңдігін анықтау үшін өтімділіктің 5 коэффицентін қолданады.

    Оның формуласы:

 

Активтердің жиыны L5 =---------------------------------------________________________             Міндеттемелердің жиыны

 

    2008 көрсеткіш бойынша:

 

2 648 603 166     L5=------------------------------------=1,12            2 244 320 752

 

    2009 жылғы көрсеткіш бойынша:

 

2 915 110 737                L5 = -----------------------------------= 1,16           2 498 184 916

   

  Бұл көрсеткіштің  мәні 1-ге тең болуы керек.

 

 

 

 

 

 

  4-кесте   Банктің активті өтімділігін талдау көрсеткіштері

 

Өттімділік коэффиценттері	2008 жыл	2009 жыл
Өтімділіктің 1 коэффиценті L1	0,07	0,05
Өтімділіктің 2 коэффиценті L2	0,08	0,07
Өтімділіктің 3 коэффиценті L3	0,03	0,04%
Өтімділіктің 4 коэффиценті L4	50	60
Өтімділіктің 5 коэффиценті L5	1,12	1,16

 

     Банктің активті және  пассивті операцияларының рентабелдігіне  талдау жасау.

     Рентабелділіктің 3 көрсеткіші бойынша талдау жасау.

     Рентабелділіктің 1 көрсеткіші, бұл активті операциялардың көрсеткішіне байланысты

  Оның формуласы:

                Таза табыс

      R1=---------------------------------* 100

                Акивтердің жиыны

 

    2008 жыл бойынша көрсеткіш:

 

              68 390 437 

      R1=---------------------------------* 100 = 2

              2 915 110 737

 

      2009 жыл бойынша көрсеткіш:

         

              93 708 348

       R1=---------------------------------* 100 = 3

              2 648 603 166

     Активті операцияларың рентабелділігі бойынша жасаған талдауымызда, банктің активті операцияларының 1 азайғанын көріп отырмыз.Бұл көрсеткіштің өзгергіс себебі, өйткені активті операциялардың құрылымында біршама өзгерістердің болғанын көрсетеді.Себебі міндетті резервтердің ауытқу көрсетілімдері өткен жылмен салыстырғанда (4,6%-дан 0,8%-ға) азайып өзгергенін көріп отырмыз, яғни тағы айта кететін болсақ қаржы және қаржы эвиваленттері де біршама азайып өзгерген, өзгерістің көрсетілімі (4,1%-дан 3,3%-ға) дейін.

     Рентабелділіктің 2 көрсеткіші, бұл пассивті операциялардың көрсеткішіне байланысты.

     Оның формуласы:

 

              Таза табыс

      R2 =---------------------------------* 100

             Меншікті капитал

 

 

 

      2008 жыл бойынша көрсеткіш:

 

                93 708 348

       R2 =---------------------------------* 100 = 23,1

                404 282 414

 

       2009 жыл бойынша көрсеткіш:

 

                 68 390 437

        R2 =---------------------------------* 100 =16,4

                 416 925 821

 

    Меншікті капиталдың рентабелділігі 2008 қарастырылған жылы 6,7% азайған, яғни таза табыстың азайғандығын білдіреді, яғни оның салыстырмалы көрсетілімі 2009 жылы 93 708 348-ден 68 390 437-ге дейін төмендеген.Яғни пайыздық қатнаста 37%-ға азайған.Шығарылған қарыздық бағалы қағаздардың көлемінің де азаюына байланысты, пассив бөлімінде 4,9%-ға төмендеген.

    Рентабелділіктің 3 көрсеткіші, бұл жаржылық капиталдың көрсеткішіне байланысты.

   Оның формуласы:

 

            Таза табыс

   R3 =---------------------------------* 100

          Жарғылық капитал

 

    2007 жыл бойынша көрсеткіш:

          93 708 348

  R3 =---------------------------------* 100 = 30

           304 474 393

     2009 жыл бойынша көрсеткіш:

 

           68 390 437

    R3 =---------------------------------* 100 = 22

           304 503 430

 

    Жарғылық капиталдың  рентабілділігін анықтауда 2008 жылы  жарғылық капитал 8%-ға төмендеген, яғни таза табыстың төмендеуіне байланысты.

    Жарғылық капиталда аса  өзгерістер болмаған.

  

5-кесте Банктің активті және пассивті операцияларының рентабелдігіне талдау жасау.

       

Банктің рентабелдігі	2008 жыл	2009 жыл	салыстырмалы өзгерісі +,-
Рентабелділіктің 1 көрсеткіші,R1	3%	2%	-1%
Рентабелділіктің 2 көрсеткіші,R2	23,1%	16,4%	-6,7%
Рентабелділіктің 3 көрсеткіші,R3	30%	22%	-8%

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      Қорытынды

 

    Жоғарыда зертегеніміздей несие банк табысының басты қайнар көзі және бірмезгілде тәуекелділіктің басты себебі болып табылады. Несие портфелінің классификациясы екінші деңгейдегі банктермен берілген барлық несие бойынша жургізіледі. Несиелер келесі негізгі белгілері бойынша классификацияналады: өшіру мерзімі, өшіру әдістері, ссудалық проценті алу тәсілі, нақты қализамасыз ету, қандай-да бір мақсат, қарызгерлер категориясы.

    Дипломдық жұмыстың нәтижелері  бойынша келесідей қорытындыларға  келуге болады:тұрақты экономикалық  өсуге,отандық эконономиканың басекеге  қабілеттілігін нығайтуға,банктік  секторды одан әрі дамытуға және онының халықаралық қаржы нарығына интеграциялауына қол жеткізу үшін қолайлы макроэкономикалық жағдай туғызуы мүмкін.

    Сапасы бойынша несие портфелі мына топтарға классификацияналады: стандартты, күмәнді, субстандартты, сенімсіз, қанағаттанарлықсыз. Банктің несие портфелінің құрылымына және оның сапасына қарай едәуір дәрежеде банктың тұрақтылығы, оның келкшегі мен қаржы жетістігіне байланысты болып келеді. Сондықтан, барлық банктерде  портфелде бар ссуданың сапасына бақылау жүргізіледі, банктың несие саясатынан және қабылданған стандарттан кездейсоқ ауытқуларды табу және тәуелсіз экспертиза жүргізеді. Несие жұмысшылары  жоғары білімді қызметкерлер белгілі бір заемщиктердің немесе белгілі бір сомалардың несиелеріндегі артықшылық концентрациясын  табу, сондай-ақ банк тарапынан араласқан проблемалық қарыздарды портфель құрамы тиянақты талданады.