Айнымалы активтер

• түзу сызықты бір қалыпты
• өндірілген өнімдер көлеміне пропорционалды түрде амортизация есептеу әдіс.

  Инвестицияларды бағалау әдістері мен есебі.

  Бұл тарау бойынша  есеп саясатын жасау үшін инвестиіцияларды бағалау:

1. Қысқа мерзімді қаржылық инвестицияларды бағалау үшін инвестицияларды ағымды құнымен бағалау құнды қағаздар нарығының бағасына сай тұрақты түрде инвестициялар құнын балансты реттеп отыруға негізделген.

Баланс бойынша қысқа мерзімді инвестициялар құнын реттеу кезеңінде ұйымдардың табысы мен шығындар көлеміне әсер етеді. Инвестицияларды сатып алу және ағымдағы құнынан ең төменгі бағамен бағалау зиянды тіркеуге негізделген. Ал құнды қағаздар курсының жоғарылауы нәтижесінде түскен табыс есепке алынбайды. Мұндай табыс инвестициялар сату кезінде ағымдағы құнның сатып алу құнынан артық болған жағдайда ғана шығындар мен табыстардың өзгеруіне әсер етеді.

2. Ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияларды бағалау әдісі, бұларды сатып алу бағасымен және сату мен ағымдағы құнның ең төменгі дәрежесімен бағаланады. Инвестицияларды қайта бағалау әдісі мен бағалау ксепте тұрған инвестициялар құнын ағымдағы құнға келтіру мақөсатында әр кезеңде құны өзгеріске түскен жекелеген инвестициялық объектілер бойынша бағалау жүргізуге негізделген.

Тауарлы –  материалдық қорларды бағалау әдістері

 Іс-тәжірибеде қолданылып  келе бухгалтерлік есеп ережелері  мен принциптеріне қарай ұцымдар,  тауарлық-материалдық құндылыұтарды  бағалауына және  қайта бағалауына  екі әдістерді қолдануына болады.

  Қорларды орташа  өлшенген құнмен, ФИФО әдістерімен  бағаланады.

  Қорларды орташа  өлшенген құнымен бағалау құндылықтардың  орта бағасын есептеу арқылы  сатуға түскен немесе сатуға  түсетін құндылықтардың құны  шығарылады. Орта құнмен бағалау барлық құндылықтар құнын, бұлардың санына бөлу әдісімен шығарылады. Фифо әдісі бойынша тауарлы-материалдық құндылықтардың бірінші тобының түскені бірінші сатылады немесе бұрында түскен қорлар ерте сатылады.

  Сонымен қатар  тауарларды бөлшек саудада бағалау үшін есепке алынған тауарларды,бұларды сатуға дейін нақтылы сатып алуға жұмсалган шығындар сомасымен есептей тұрады.

  Өндірістік шығындар есебі және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау.

              Өндірістік шығындар және өндірілген өнімдердің өзіндік   құнын калькуляциялау әдістерін таңдап қолдану ұйымдардың технологиялық және ұйымдық құрылым ерекшеліктеріне байланысты. Мұндағы әдістер өндірістік өзіндік құнды қалыптастыру мен калькуляциялау жүйесіндегі сабақтастық әрекеттерді және қолданбалы принциптерді сипаттауға арналған.

    өндірістік  шығындар мен өнімнің өзіндік  құнын калькуляциялау әдістерінің  көп тараған әдістеріне:

• Процесстік
• тапсырыстық
• нормативтік әдістер жатады.

 өндірілген өнімнің  бір өлшемін калькуляциялау үшін  төмендегі:

• тікелей есептеу
• коэффициенттік
• аралас
• нормативтік
• шығындарды сомалау әдістерін қолданады

 Жанама шығындарды  бөліп тарату әдістеріне 

• еңбек шығындарына қарай пропорционалды бөлу
• тікелей шығындарға қарай пропорционалды бөлу
• өндірістік жұмысшылардың жұмсалған адам-сағатының санына қарай пропорционалды бөлу
• бақа да әдістер жатады.

 Аяқталмаған өндірісті  бағалау әдістеріне

• шығындардың тікелей баптары боынша
• материалды шығындар құны бойынша
• өндірістік өзіндік құнының нормативтік сомасы бойынша
• шартты бірлік әдісі бойынша
• басқа да әдістерді қолдануға болады.

 Процестік әдіс  деп шығындарды бір текті өнімдерге  таратып бөлу жүйесін айтады. Көптеген өндірісті өңдеу процессінің  бірнеше баптарына жатқызылған  шығындарды таратуда осы әдіске  жатады.

 Тапсырыстық әдіс деп технологиялық мақсатқа жұмсалған мтериалдар, өндірістік жұмысшылардың еңбек ақысы және өндірістік шығындарды нақтылы өндірілген өнімдер сомасы мен теңестіруді айтады.

 Нормативтік әдіс  деп жұмсалған шығындарды жіберілген  материалдарды жоспарлау және нормалау жұмыстарын айтады. Нормалар негізінде шығындар жоспатлау ұйымдардың алға қойған мақсатын шешуге әсер етеді.

 Жартылай фабрикатты  әдіспен өндірілген өнімнің бір  өлшемін калькуляциялау арқылы  аяқталмаған өнімдердің бағасы  әрбір өнім өндіру баптар бойынша шығарылады. Жартылай фабрикатты әдіс бойынша өнім өндіруге әрбір өңдеу баптары бойынша жартылай фабрикаттардың сандық өлшемін щығаруға болады.

 өндірілген өнімдердің  бір өлшемін калькуляциялау әдістері  өнімнің өзіндік құнын есептеу  әдістемесін қолдану арқылы ажыратылады. Әрбір калькуляциялау әдісі өнімнің бір өлшемінің бағасын есептеп шығару жолының күрделігіне және алынған нәтиженің нақтылық дәрежесіне байланысты.

 Өндірілген өнімнің  бір өлшемін тікелей есептец  әдісі арқылы шығару үшін жұмсалған шығындарды өндірілген өнімнің натурал санына бөледі.

 Коэффициенттік әдіс  бойынша өндірілген өнімнің бір  өлшемінің өзіндік құнын шығару  үшін арнайы коэффициенттер мен  бөліп тарту жөніндегі базалық  есмептеу қолданылады.

  Аралас әдіс нормативтік  калькуляция есептеу және нормадан ауытқудың айырма есебін шығаруға негізделген.

 Шығындарды сомалау  әдісі арқылы өндірілген өнімншң өзіндік құнын шығару үшін жекелеген калькуляциялық нәтижелердің сомаларын деталдау,узелдеу, стадиялау бойынша анықтайды.

Жанама шығындар бөліп тарату әдісі есептелген калькуляциялардың нақтылығын және бөлінетін жанама шығындардың калькуляциялау объектілеріне тікелей жақын байланысыт екендігін қамтамасыз етуге арналған. Жанама шығындарды нақты және дұрыс тарату үшін, бөліп таратудың алғашқы базасы қабылданады. Сондай-ақ қабылданған тарату базасы өндірістік үрдістің типіне және шығарылатын өнімдердің түрлеріне байланысты болаы.

Аяқталмаған өндіріс  көлемін бағалау әдісін қолдану  арқылы өндірістік типті, есеп жүргізу  әрекеттерінің жеңіл жолдарын, еңбек шығындарын қысқарту және оперативтік жедел ақпараттар алуға, сондайөақ жалпы жұмсалған шығындар көлеміндегі аяқталмаған өндірістің дәрежесі мен көлемін анықтауға болады.

Жоғарыда айтылған өндірістік шығындарды өз объектілеріне қарай  бөліп тарату және өндірілген өнімдердің бір өлшемінің калькуляциясын шығару жөніндегі қолданбалы әр түрлі әдістер есеп саясатын қалыптастыру үрдісін жасау үшін таңдалып анықталады.

Алашақтар мен  берешектер қарыздарының есебі

Есептің осы объектілеріне  төмендегі ерекше әдістер қолданылуы мүмкін:

• күмәнді қарыздар резервін қалы<sp