Қазақстанның инвестициялық саясаты және оның тиімділігінің факторы ретіндегі инвестициялық климат

   2)табиғат ресурсын, өндіріс ресурсын өңдеуге, тазалауға, бөлшектеуге, тасымалдауға қосымша  қажетті шығындарды да есептеу  қажет.

     Инвестициялық қызметтерде маңызды орынды иивестор алады. Инвестор бұл өзінің ақша қаржысын немесе мүліктік және ой еңбегіндегі құндылықтарды инвестициялық жобаға және оны мақсатты пайдалануды қамтамасыз ететін заңды және жеке тұлга. Инвестор болып:

• мемлекеттік және белгілі аумақтық мүліктерге немесе мүліктік құқықа ие мекемелер;
• азаматтар ,соның ішінде шетелдік тұлғалар;
• кәсіпорын, кәсіпкерлік бірлестік және басқа заңды тұлғалар, соның ішінде шетелдік заңды тұлға, мемлекет және халықаралық ұйымдар. 

   Біздіңше заңда, Республика  экономикасына инвестициялардың  тартылуына белгілі бір деңгейде ықпал ететін кедергілер бар. Бұл:

• заңды және жеке тұлғалардан алынатын салықтың жоғарылығы;
• елдегі еркін экономикалық аймақ санының жеткіліксіздігі;
• төлем мәселесі - шетел валютасына қол жеткізу қиындығы;
• үнемі өзгеретін және дәйексіз заңдар;
• заңдық базаның жалпы тұрақсыздығы;
• “Кепілдік туралы” заңның икемсіздігі, әсіресе шетел кредитына арналған кепіл ретінде қозғалмайтын мүлікті пайдалануға қатысты бөлім; 
• жекеменшіктің бүкіл институтының негізі болатын жер үшін жекеменшіктің жоқтығы;
• дамымаған қаржы секторы, шетелдік жобалар үшін қаржының жоқтығы, кепілдік алу қиындығы;
• экологиялық нормаларды сақтауда кәсіпорынның жауапкершілігі туралы мәселеде нақты саясаттың болмауы;
• жетілмеген  банк  туралы   заңдар   және өте тұрпайы банк жүйесі;
• Қазақстан мен сыртқы дүние арасындағы әуе желісінің жеткіліксіздігі;
• сыртқы рынокқа Қазақстаннан құрлық бойынша тауар тасымалдауға арналған жермен тасымалдау жүйесінің икемсіздігі (“Мұнай және газ” құбырын қоса алғанда).

     Өнеркәсіп  кешендерін дамытудың артықшылықты  инвестициялық жобалар ретінде мыналарға бағытталған жобалары танылады:

   1)өнімдердің дәстүрлі  экспорттың түрлерін шығаратын  өнеркәсіптің базалық салалары  өндірісінің көлемін күрт ұлғайту (түсті металл, болат прокаты, ақ  қаңылтыр, хром кені, темір кені, сары фосфор, тыңайтқыш және т.б.);

   2)металдан жасалынған  өнімдердің тауарлық әзірлігін  көтеретін мұнай құбырлары өндірісін  құру;

   3)өнімнің жаңа  түрлерінің өндірісін ұйымдастыру (ауылшаруашылық машиналары, тау-кен  көлігі техникасы, электр қозғалтқыштар, аккумуляторлар, көмір қышқылы негізіндегі композициялық материалдар, полиэтилен, және полипропилен, бастапқы алюминий және т.б.);

   4)күрделі ғылыми  мәнді өнімдерді және халық  тұтынатын тауарларды шығаратын  өндірісті құру (телевизор, магнитафон, тоназытқыш, улы газды тоқтатқыш, сирек  металдар негізіндегі бұйымдар және т.б.).

     Экономиканың нақты секторындағы инвестициялық сфера, әсіресе өндірістің техникалық дамуы шаруашылық қызметтің қатысушысы ретінде әлі де артта қалып келеді. Шаруашылық субьектілердің өздерінің жеке жинақтауына негізделген, инвестицияны қаржыландырудың көздерін іздестіру мен реттеу арқылы басқа да аспектілері – ұзақ мерзімді қаражат салымына тұрақты ынталандырушы механизмді құру, өндірістік аппаратты жаңарту да шаруашылық субьектілердің әрдайым қажеттілігін көрсететін және инвестицияға бейімделген қолайлы рыноктық ортаны қалыптастыру.

     Экономикаға  шетел инвестицияларын тартуды  белсендіру үшін салық салу  жүйесін жетілдіру және банк  жұмыстарын жетілдіру мен банктік  емес қаржылық институттардың (сақтандыру мекемелері, зейнетақы және инвестициялық қорлар, және тағы басқа) байланысын дамыту жолымен кеше банк жүйесіне халық жинағын тарту негізінде бюджет табысын көтеру арқылы елдің масштабында ішкі жинақтаудың нақты бағдарламасын жасау қажет, сондай-ақ экономиканың нақты секторын көтеру бойынша бағдарламаны дефициттік бюджеттік қаржыландыру саясатын жүргізу қажет. Экономиканың нақты секторын тиімділігін тездету мен көтеру мақсатында әлемдік шаруашылық интеграциясына бағытталған ең алдымен ірі өндірістік кәсіпорындарды реабилитациялаудың нақты бағдарламасы жасалынуы қажет. Осының негізінде инвестиция салудың басты басымдылық бағыттары анықталынуы қажет және осы туралы қоғам, кәсіпорын және шетелдік, сондай-ақ отандық кәсіпкерлер ацпортпен қамтамасыз ету қажет. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

 

 

1. Назарбаев Н.А. Казахстан-2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев. Послание Президента страны народу Казахстана // Казахстанская правда.- 2000, 21 октября.-С.21.
2. Сагандыков С. Иностранные инвестиции в Казахстане: анализ и прогноз инвестиционных процессов в экономике. – Алматы, Ғылым, 1999.- 138с.
3. Сагадиев К., Канатчинова А. Развитие инвестиционного процесса в РК как фактор преодоления экономического кризиса. – Алматы, Азия - Экономика и жизнь, 1999.- №12, 13, 14.
4. Сысоев Л., Сутюшева Н. Инвестиционный климат, привлечение и регулирование иностранных инвестиций // «Саясат», 2000.- № 3, С.7
5. «Инвестиция туралы» Қазақстан Республикасының заңы // 20 қаңтар 2003 жыл.
6. Инвестиции в реальный сектор экономики: проблемы оценки и развития: Монография. – Алматы «Экономика», 2000.- С.92-170.
7. Оспанов М.Г., Мухамбетов Т.И. Иностранный капитал  и инвестиции: вопросы теории, практики привлечения и использования. Алматы: “Факсинформ”, 1997.- 89-149с.
8. Игошин Н.В. Инвестиции. Учебник для вузов.-М.: Финансы, ЮНИТИ, 1999.-312-337с.
9. Казахстан: анализ торговой и инвестиционной политики. Астана; Алматы; Аркаим, 2002.-385-409с.
10. Мамыров Н.К. Макроэконмические аспекты стабилизации и развития экономики Республики Казахстан // Проблемы стабилизации и развития экономики. – Алматы: Ғылым, 1999.- 29-38с.
11. Долженкова Л.Д. Иностранные портфельные инвестиции в развивающихся странах // Деньги и кредит, 2001.- № 10.
12. Указ Президента РК № 2035 «О мерах по повышению эффективности государственного управления и регулирования процессов привлечения иностранного капитала в экономику РК» от 19 января 2002 года.
13. Указ Президента РК «Об утверждении перечня приоритетных секторов экономики  Республики Казахстан для привлечения прямых отечественных и иностранных инвестиций» от 5 апреля 2003 года.
14. Камшыбаев Р., Марчевский В. Иностранные инвестиции и интересы Республики // Мысль, 1998.- № 3.
15. Плышевский Б. Проблемы воспроизводства в современных условиях // Экономист, 2000.- № 1, С.25-38.
16. Яковцев Ю. Стратегия инвестирования // Экономист, 1998.- № 9, С.30-37.
17. Ашимбаев Т.А. Экономика Казахстана на пути к рынку. – Алматы: Казахстан, 1999.-168с.
18. Челекпаев А. Пути привлечения, использования и возврата иностранного капитала // Финансы Казахстана, 2000.-№6, С.59-66.
19. Основы инвестирования. – М., 2003.-88с.
20. Постановление Правительства РК «Об инвестиционной программе РК на 2000 год» от 4 февраля 2003 года №38.
21. Коммерческая оценка инвестиционных проектов: основные положения методики «Альт-Инвест». – М., 1998.- 63с.
22. Хамитов Е.Н. Современная инвестиционная политика и ее основные направления. – Жн. «Тауар», 2002.- №3, С.9.
23. Баймуратов У.Б. Методы анализа и оценки экономической эффективности капитальных вложений. – Алма-Ата: Наука, 1997.- 319с.
24. Гейдаров М.М. Финансирование и кредитование инвестиции. Учебник для вузов.-Алматы, 2005.- 49-105с.
25. Иванов И., Рогов С. Воспроизводство основных фондов и его инвестиционные источники // Экономист, 2000.- № 7, С.20-30.
26. Статистический ежегодник Казахстана. – Алматы, 1997.- 5с.
27. Ирниязов Б. Финансовая оценка инвестиций на расширения производства и замены оборудования в условиях рынка. М., «Бизнес и банки», 2000, 6 апреля.
28. Бочаров В.Б. Финансово-кредитные методы регулирования рынка инвестиций. – М.: Финансы и статистика, 1996.-С.144.
29. Смирнов А.Л. Организация финансирования инвестиционных проектов. АО «Консалтбанкир». – М., 1997.- 103с.
30. Бабак В.Ф., Новгородов А.А. Финансирование и кредитование инвестиций коммерческими банками // ЭКО, 1999.- №4, С.42-50.
31. Курс переходной экономики: уч. для вузов / под редакцией академика Л.И. Абалкина М:ЗАО «Финстатинформ», 1998.- 452с.
32. Сейтказиева А.Н., Байкадамова А.Б., Сариева Ж.И. Инвестиционная деятельность предприятия. – Алматы: Экономика, 1999.- С.198.
33. Шаукенбаев Т.Ш., Акдаулетов М.Р. «О новой экономической реформе в нефтеразведке». Алматы, АИНХ, 2001.- С.138.
34. Нурланова Н.К. Формирование и использование инвестиций в экономике Казахстана: стратегия и механизм. – Алматы, Ғылым, 1998.- 45-235с.
35. Горфинкель В.Я. Экономика предприятия. Уч. М. «ЮНИТИ», 2000г.
36. «Нефтяной Клондайк на грани социального взрыва». Н. Фомин «ЦАБ» «Центрально-азиатский бюллетень», 2002.- №7.
37. Хамитов Н. Проектное кредитование и его использование в Казахстане. Сб. «Развитие открытой рыночной экономики Казахстана». – Алматы, «Экономика», 2002.- С.127-134.
38. Кошанов А.К., Рамазанов А.А., Мурзалина Ш.С. Основные направления формирования рынка ценных бумаг в РК // Деловая неделя, 1998.- №52; 1999.- №1, 2, 3, 4.
39. Инвестиции в реальный сектор экономики: проблемы оценки и развития: Монография. – Алматы «Экономика», 2000.- С.92-170.
40. Направления формирования и развития рынка корпоративных ценных бумаг в РК (Концептуальные положения). Кенжегузин М.Б., Додонов В.Ю., Шалгымбаев Г.Н. – Алматы ИЭ МН-АН РК, 1998, с.20.