Балалар бақшасындағы мерекелер

       Ойын  барысында мерекенің музыкамен  сүйемелденуі түрліше және ол  келесі кезекте қойылатын ойынның  мазмұнына байланысты болады. Көңілді  марш саздары балаларды мерекелік  шеруге дайындайды. Би әуенінің  жігерлі сипаты немесе әннің  жайымен басталуы балалардың  эмоционалды сезімін қанағаттандырады.

       Музыка  балаларды әннің мазмұнына қарай  толғандырады, поэтикалық тексттің  көркемдік образын тереңдете  түседі.

       Ертеңгіліктерде  музыка қызметтің сан алуан  түрі жетекші орын алады. Балалар  өлең айтады, би билейді, музыкалық  ойындар ойнайды, шағын ансамбль  болып музыкалық аспаптарда ойнайды.  Ертеңгіліктің жоспары музыкалық-драмалық  көріністі жиі қамтиды, балалар  өздері ойлап тапқан билерді,  ойындарды көрсетеді.

       Сөйтіп, ертеңгіліктерде пайдаланатын музыка  репертуары мейлінше сан түрлі  болып келеді. Оны таңдау ең  алдымен қалыптасқан жалпы принципке  сай жүргізіледі. Ол тәрбие-білім  міндеттеріне жауап беруге, көркемдік  жағынан құнды және баланың  орындауына ыңғайлы болуы керек.  Музыка репертуары музыка қызметтің  әр түріне - ән салу, музыка ойындары, би, сахналық көріністерге сай  іріктеледі. Осы мақсатпен қазақ  композиторларының әндері мен  пьесалары, халық әуендері таңдалады.

       Музыка  репертуарының мазмұны, сондай-ақ  ертеңгіліктің тақырыбына байланысты  анықталады. Қазақстан республикасының  тәуелсіздік алған күні мерекесі  біздің Отанымыздың туған күні  ретінде атап өтіледі, онда  халық шаруашылығының әр саласындағы  жетістіктеріміз қорытындылады.  Бұл ертеңгіліктегі салтанатты  марштарда, ойындарда, өлеңдерде осы жетістіктер  бейнеленеді:

       Бірінші  мамыр (Қазақстан халқының бірлігі  күні) әр түрлі халықтар балаларының  достығы тақырыбы басты орын  алады. Осының бәрі әр түрлі  ұлттардың өлеңдері мен билерінен көрініс табады. Музыкалық және поэтикалық репертуардағы мерекелік тақырып көктем әуендерімен астасып жатады.

       8 наурыз  – баланың өміріндегі ерекше  күн, ол оның сүйікті бейнелерімен  байланысты. Ана, әже туралы лирикалық  әндер жұмсақ, сазды интонациялар  арқылы балалардың оларға деген  махаббаты мен ақ пейілді ойын  жеткізуге көмектеседі.

Әжем менің  айдай

 

                                                                       Муз. жазған Д. Омаров

                                                                       Сөзін жазған Б. Тікебаева

Ақ кимешек киген,

Ақ бетімнен сүйген.

 

Қайырмасы: Әжем менің қандай,   2 рет

                      Әжем менің айдай.

 

Бізді жақсы көрген,

Ертегі айтып берген.

 

Бақшаға бір барған,

Бізді күтіп алған.

 

 

       Қазақстан  Республикалық сарбаздар  күніне  арналған мереке (7 мамыр) каһармандық-патриоттық  бағыт ұстайды. Әндер мен өлеңдерде  әскердің сан алуан түрі (жаяу  әскерлер, ұшқыштар, теңізшілер, шекарашылар  және т. б.), бейбітшілік жолындағы  күрес жайында сыр шертеді.  Осы кезде орындалған музыка  қазақ халқы мен оның каһарман  әскеріне деген мақтаныш сезімін  тудыратындай асқақ та жасампаз  болып келеді.

Ағалардай боламыз

                                                                Муз. мен сөзін жазған Б.  Жұмабекова

 

Қас қсқпайтын қырағы,

Тыныш өмір ұраны.

Ағалардай боламыз,

Ағалардай боламыз.

 

Көкте, жерде теңізде,

Қорған болған ер бізге,

Ағалардай боламыз,

Ағалардай боламыз.

 

       Дәл  осындай сезім мен көңіл күй  Жеңіс мерекесіне арналған ертеңгілікте  де орын алады. Осы марекені  атай отырып, балаларға фашизмді  күйреткен  ардагерлері жайында  түсінікті түрде әңгіме айтылады. Балалар бақшасындағы ертеңгілікке  соғысқа қатысушылар шақырылады, оларға арнап ән салады, өлең  оқиды, ойындар өткізеді.

Өрт болып лаулап тұтанған,

Жалау ғып жаны ел кегін.

Қан боянды жас арман,

Қалдырып бізге жүрегін.

Қайырмасы: Соғады мәңгі сол жүрек,

                       Жалаңаш қолмен от қалап.

                       Елім деп дархан өмір деп,

                       Суырылған қыннан көк болат.

 

Суырылған қыннан көк болат,

Сұр бұлттан аққан жасындай.

Ажалды оқпен ноқталап,

«Алла» деп тартар ғасырдай.

 

Өтті ғой сондай батыр  қыз,

Бағы үшін жастың, кәрінің.

Болайық сондай бәріміз,

Бағы үшін адам жанының.

 

 

       Жаңа  жыл – қыс мерекесі, ол балаларды  Аяз Атамен, Қаршамен, орман аңдарымен  қауыштырады. Шырша айналасындағы  ойындар мен билерде көңілді,  асқақ музыка ойналады, ол жалпы  көңілділіктің, шаттықтың күйін  шертеді, сан қилы, біразға дейін  ұмытылмайтын әсерлермен байытады.

 

 

 

Аяз ата

 

                                             Сөзі мен әнін  жазған Т.  Әбдіқадыров

 

 

 Мерекеге келдік,

 Тақпақ айтып бердік,

 Ойыншықтарын тізген,

 Шыршаны да көрдік.

 

 Аяз ата келді,

 Тамашаны көрді, 

 Риза болып қуанып,

 Бізге сыйлық берді.

 

Балалар бақшасымен қоштасу  және мектеппен кездесу ертеңгілігі  даярлық тобының балаларымен  өткізіледі. Сүйікті ән және ойындармен (мереке көктемнің аяқ кезінде  немесе жазда өткізіледі) қатар ол дене шынықтыру, аттракциондық-ойындарды  қамтиды.

       Ертеңгілікте  балалардың музыкалық қызметі  негізгі орын алады. Мұның өзі  музыка репертуары мен оны  таңдауға қойылған талаптардың  ерекше ролін анықтайды.

 

Құшағыңда жарқылдап,

Өтті сәби күндерім.

Би биледім, ән тыңдап,

Алаңдауды білмедім.

 

Қайырмасы: Сен үйреттің сөйлеуді,

                      Сенде ойым есейді.

                      Мектеп барам мен енді,

                      Бала бақшам, қош енді.

 

Гүлге толып жан-жағым,

Асыл салып жүгірдім.

Өсті талап – талғамым,

Көп нәрсені ұғындым.

 

       Дегенмен  ертеңгіліктің маңызы эстетикалық  тәрбие құралдарының бірі ретінде  тек музыка ықпалымен шектеліп  қалмай, сонымен қатар өнердің  бірнеше түрін үйлестіріп, бір  тақырыпты шешуде бірін-бірі толықтырады,  мұның өзі барынша айқындала  түсуіне мүмкіндік береді.

       Музыка  бөлмесінің жарқын де көктем  безендірілуі оған салтанатты, мерекелік  сән береді және кірген балалардың  көңілдерін бірден көтереді. Мерекені жүргізушінің әсерлі сөздері көпшіліктің сезім дүниесін ширатады. Балалар оқыған өлеңдерден мерекенің негізгі идеясы толық әрі айқын беріледі.