Қазақстан Республикасында сақтандырудың дамуы

Сақтандыру компанияларының қаржы тұрақтылығы транс қайта сақтандырусыз бола алмайды. Бірақта ұлттық сақтандыру компаниялыры тәуекелдердің елеулі бөлігін өз басқаруында қолдануы тиіс. Транс сақтандырудың көлемінің төмендеу тенденциясы қалыптасып келеді. Мемлекет жасаған жағдайлар, сақтандырушыларға өз активтерін өсіруіне, бірақта олар сақтандырушылармен қолданылмайды. Осы тенденцияны өзгерту үшін, сақтандыру компаниялырына нарықтық әдістермен әсер еткен жоқ. 18-бап 5-пункт «Сақтандыру ісі туралы» заңына сәйкес: Қазақстан Республикасының резидент емес қайта сақтандыру компанияларына берілетін, сыйақыларының максималды лимитін 80 пайызға төмендету.

Әрбір сақтандыру компанияларының криттерийлері ретінде шығыстардың деңгейі, табыстардың және инвестициялар бойынша түсім коэффициенттері, дебиторлық қарыз деңгейі саналады.

Жоғарыда  айтылған сын - міндерді түзеу арқылы ғана сақтандыру нарығы дамиды деп айтуға болады. Сақтандыру нарығы экономиканы тұрақтандырушы рөлін атқара отырып, қарапайым халыққа да жағымды әсерін тигізеді. Сондықтан да нарқтың бұл түрін дамыту өте қажет.

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. ҚР Азаматтық кодексі «Сақтандыру туралы заң» 2010 жыл.
2. «Сақтандыру іскерлігі жөніндегі Заң» 2010 жыл.
3. А.И. Худяков «Теория страхования», Статут 2010 год. 386-521 стр.
4. Кабанцева Н.Г «Страховое дело», Фортуна 2008 год.-24 стр.
5. С. Құлпыбаев «Қаржы»: оқулық. – Алматы: 2007.-489-504 б.
6. Ильясов Қ.Қ. «Қаржы», оқулық. Алматы 2005 жж 394 - б.
7. Өтебаев Б.С. «Қаржылық талдау»оқулық, Астана 2010ж. 256-261 б.

8. К. Айтбай «Страхование вкладов: о чем следует знать» // Қаржы -Қаражат 2005 №3, 60 - б

9. Ж. Исингарина «Страхование валютного риска как составной элемент банковской деятельности» // Қаржы - Қаражат 2008 жж, №2, 25 - б.
10. Исаханов П. «Шетелдердегі әлеуметтік қорғау мен әлеуметтік сақтандыру жүйесінің дамуы» // Қаржы - Қаражат - 2004 - №6 65-6.
11. И. Сатубалдин «Страхование от компьютерных преступлений в банковской сфере» //Банки Казахстана №4, 2008жж, 20 - б.
12. Мельников А. «Инвестиционное поведение населения и отношение к страхованию вкладов» // Банки Казахстана №8, 2007 жж, 46-6.
13. Мустафин М. «Математическое обоснование тарифов по страхованию риска» // Банки Казахстана №9, 2006жж, 41-6.
14. Блеутаева К.Б «Қаржы» оқулық, Алматы 2010 ж. 255-259 б.
15. Поляка Г.Б.: Финансы: учебник. 4-е изд., перераб. и доп, Юнити, 2011г. 141-156 стр.
16. К. Хасенова «Экономические основы страхования жизни» //Қаржы -Қаражат 2005 жж № 3,18 б.
17. Найманбаев С.М «Сақтандыру құқығы» 2007ж.
18. www.stat.kz
19. www.afn.kz
20. www.minfin.kz

 

ҚОСЫМША А

 

 

Сурет 1 Жалпы сақтандыру түрлері

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОСЫМША Б

Кесте 2. Қазақстандағы сақтандыру нарығының даму динамикасы (1.04.09ж, 1.04.10ж, 1.04.11ж)

 

Көрсеткіштер	2009	2010	2011
Барлық сақтандыру сыйақыларының түсімдері	37,7	46,8	52,5
а) міндетті	7,2	7,9	10,2
ә) ерікті:	30,5	38,9	42,4
жеке	5,5	9	13,4
мүліктік	25	29,9	29
Барлық сақтандыру төлемдері	6	6,2	8,6
а) міндетті	2,3	2,4	2,9
ә) ерікті:	3,6	3,9	5,8
жеке	1,8	2,7	4,2
мүліктік	1,8	1,2	1,6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОСЫМША В

 

 

 

Сақтандыру нарығын  талдау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОСЫМША Г

 

Кесте 3.  Сақтандыру нарығында кездесетін мәселелер оларды шешу жолдары және нәтижелер

 

Мәселелер	Шешу жолдары	Нәтижелер
Қазақстанда қазір бар болғаны 6 брокерді сақтандыру компаниясы жұмыс істейді. Сақтандыру бойынша мамандарды оқытуды қазіргі  заманғы жүйесін құру, сақтандыру нарығының кәсіби қатысушыларының қоғамдық біртестіктерін оны іске белсенді түрде қатыстыру қажет. Сақтандыру  регионындағы мәселелердің елеулі бөлігі сақтандыру және қайта сақтандыру қызметі туралы заң актілерінің жетілдірілілуінен туындайды. Атап айтқанда, азаматтық заңдардың жекелеген ережелері өмірді сақтандыру, жинақтаушы түрлері мен аннуитенттер жүйесін дамытуды ескере отырып, өзгерістер мен толықтырулар енгізуді талап етеді.	Осы арқылы біз Қазақстан  Республикасының сақтандыру нарығының  дамуына көз жеткіземіз. Республикада сақтандыруға жеткілікті көңіл бөлінуде. Бірақ-та осы кездерде де елеулі мәселелер  туындап жатады. Оны шешуде мемлекетіміз көп қаржы бөліп халықтың әл аухатын  көтеруге көп жұмыстар жасауда. Сақтандыру нарығын қадағалайтын орган Ұлттық банк болып табылады. Яғни осы арқылы бір сақтандыруға түскен қаржыны қайта сақтандырып оларды эконгомиканың дамуына жіберуде.	Сқатандыру нарығының  даму нәтижелері: Медициналық сақтандыру: Әлеуметтік сақтандыру; Жеке мүлікті сақтандыру; Коммерциялық сақтандыру; Өмірді сақтандыру және тағы басқалар экономиканың дамуын көрсетеді.