Халықтың әртүрлі категорияларымен әлеуметтік қызмет көрсету жүйесін жетілдіру

1.  Әлеуметтік  аз  қорғалған  отбасыларын  тұрғын үймен  қамтамасыз  ету  мезанизмін  жетілдіру.

2.  Әлеуметтік  көмек  көрсету  моноторингі  мен  әлеуметтік  көмек  көрсетуші  адамдар  есебінің  жүйесін  жетілдіру,

3.  Аз  қорғалған  зейнеткерлер  және  басқа  топтарға  арнайы  жәрдемақы  төлеуді  жалғастыру.

4.  Қарттардың  демалыс үйлеріне  жолдамалар алуына  қосымша  қаржы  көздерін  іздеу, мүгедектер  үшін  арнайы  арбалар,  суды  пайдалануды есептеу жеке приборларын орнату, қалалық қоғамдық  транспортты пайдалануға  жеңілдіктер жасау.

5.  Әлеуметтік  мекемелер  жүйесін  дамыту.

Қайырымдылық  шараларының жүйесін  мекемелер,  ұйымдар, қоғамдық  бірлестіктер  мен  қайырымдылық  қорларын  қатыстыру  арқылы  әрі  қарй  дамыту.  Еңбекте  қарастырылған  барлық  мәселелер социологтарды,  сол сияқты әлеуметтік  қызметкерлер  ісінің  кең  өрісі  көп  күш  жұмсауды  талап етеді.

Әлеуметтік  жұмыс  проблемаласы,  оның  негізгі  бағыттарын  көп  аспекті  қиын  процестері  көрсетеді, сондықтан бұл  жұмыстың  барлық  қырын  қамту мүмкін емес.

Ұсынылатын әлеуметтік қызмет көрсету сапасын жақсарту әлеуметтік қызмет көрсетудің мемлекеттік стандарттарын әзірлеу, ұсынылатын қызметтер

тізбесін кеңейту мен олардың жетімділігін қамтамасыз ету негізінде жүзеге асырылатын болады.

Осыған байланысты:

5 жасқа дейінгі балалар үшін  мектепке дейінгі жастағы балалар тәрбиешілерін жалдау жөніндегі агенттіктер желісін құру мен дамыту;

үйде әлеуметтік көмек желілерін, оңалту орталықтары мен мүгедек балалар мен кемтар балалар үшін әлеуметтік, медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау көрсете отырып, психологиялық- педагогикалық түзеу кабинеттерін дамыту;

зорлық-зомбылыққа ұшыраған балалар мен жасөспірімдер үшін жетімханалар ашу, кейіннен осы балаларды балалар үйлеріне немесе арнаулы интернат үйлеріне орналастыру;

мүгедектер мен егде жастағы адамдар үшін әлеуметтік және медициналық қызметтер ұсынатын оңалту мекемелері желісін дамыту;

өмірде қиын жағдайға душар болған адамдар үшін әлеуметтік-психологиялық және консультациялық көмек көрсетуге арналған дағдарыс орталықтарын құру және дамыту.

Мүгедектер үшін ұсынылатын өтемдік техникалық құралдар сапасын жақсартуға протездік-ортопедиялық бұйымдарды шығарудың қазіргі заманғы технологияларын енгізу, сатып алынатын сурдо-тифло құралдардың сапасын арттыру, аймақтарда мүгедектерге сервистік қызмет көрсетудің инфрақұрылымын одан әрі дамыту есебінен қол жеткізілетін болады.

Әлеуметтік қызметтер көрсетуге қол жетімділік:

• әлеуметтік қызметтерді көрсетуге мемлекеттік тапсырысты қалыптастыру және мемлекеттік сатып алуды жүргізу рәсімдерін жетілдіру;
• орта кәсіптік білімі бар мүгедектерге МӘС-тің қорытындысына сәйкес оқуға қарсылық балмайтын жоғары және орта оқу орындарына түсу үшін квоталар бөлу негізінде қамтамасыз етіледі.

Әлеуметтік қызметтерді ұсынатын ұйымдардың желісін құру мен дамыту үкіметтік емес ұйымдар мен қоғамдық бірлестіктердің белсенді қатысуымен жүзеге асырылатын болды.

Әлеуметтік көмекті ұйымдастыруды жетілдіру мынандай шараларды көздейді:

1. Балалы отбасыларына бала туылғанда берілетін бір жолғы төлемге қосымша:

- бір жылға дейін баланы күту  жөніндегі жәрдемақы енгізілетін болады. Жәрдемақы мөлшері 4 балаға дейін өсіп отыратын шкалада болады және отбасының кірісіне қарамастан төленеді;

- аз қамтылған отбасыларына 18 жасқа  дейін балалар жәрдемақысы енгізіледі.

2) Мүгедектерге

Мүгедектерге сурдо-тифлотехника және протездік-ортопедиялық бұйымдар сатып алу шығындарын өтеуге кезең-кезеңімен көшу мүмкіндігі қарастырылатын болады.

3) Аз қамтылған отбасыларына:

- АӘК ұсынудың өлшемдері жетілдірілетін;

- әлеуметтік көмектің әр алуан  түрін алуға үміткер адамдар  үшін жиынтық табысты есептеудің бірыңғай әдістемесі әзірленетін (тұрғын үй көмегі, АӘК, 18 жасқа дейінгі балалар жәрдемақысы);

- тұрғын үйге және коммуналдық  қызметтерге ақы төлеу жүйесін  одан әрі жетілдіруді ескере  отырып, тұрғын үй көмегін ұсынуды  оңтайландыру жүргізілетін болады.

4) Халықтың өзге әлеуметтік осал топтарына:

Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы мөлшері арттырылатын болады.

 

-

 

Қорытынды

 

Еліміздегі  әлеуметтік  жұмыстың әрбір саласы халықты қолдау мен көмек көрсету барысындағы  нақты мәселелер шешілуде, әлеуметтік жұмыстың нормативтік-құқықтық базасы құрылып, әлеуметтік жұмыстың кәсіби іс-әрекеті  ретіндегі  функциялық  міндеттері орындалуда. Дегенмен, әлеуметтік  қызметкерлер  тек қана  әлеуметтік  қорғау  мен  әлеуметтік қамсыздандыру  әрекетімен  ғана  айналысып  қоймай,  адамды  кедейшіліктен,  мұқтаждықтан,  әділетсіздіктен, маргиналдықтан құтқаруғадағы мүмкіндіктерінің  шектелгендігін  игерудегі, өз  бетімен  шешім  қабылдауға,  қиыншылықтағы  қысылған  жағдайда  жол  таба білуге,  оны жеңе  білуге,  қабілеттерін  жақсартуға  көмек көрсетудегі  белсенділіктері  ескеріліп,  мемлекет  тарапынан  қолдау көрсетілсе деген ойдамыз. Сол  қоғамдық  өмірдегі  саяси-идеологиялық  саясатқа  араласа  отырып,  халықтың  мұң-мұқтажы  шенеуніктердің құлағына жеткізеді  деген  үміттеміз.  Ата  дәстүрін  жалғастырушы,  әлеуметтік  мұқтаждың жоқтаушысы  бар маман -  әлеуметтік  қызметкерлерді  жан-жақты біліммен  қаруландырсақ,  көп нәрсені  ұтатынымызды  уақыт  көрсетер.

Жалпы әлеуметтік жұмыстардың шетелдік тәжірбиесін оқып-үйренуге бірқатар әдістерді пайдалану ұсынылады. Олардың арасынан жалпы (тарихи, жүйелік талдау, салыстыру және т.б.) сыртында әдістерді бөліп алуға болады.

Осындай тарихи әдіс қайырымдылықтың қалыптасу және даму үдерісі елдерде қалай жүргізілген, әлеуметтік жұмыс кәсібі қалай пайда болып, дамығанын салыстыра отырып оны өз елімізде дамытуға мүмкіндік береді. Ал салыстыру әдісі салыстыру объектілерін бөліп алуға, соның ішінде қоғамдық-саяси  және әлеуметтік-экономикалық даму деңгейін ескере отырып, елдерді бөліп қарауға мүмкіндік береді.

 Әлеуметтік жұмыстарды салыстыру  шаруашылық жүргізудің нарықтық  немесе жоспарлы нысандарын игеру  есебінен іске асырылуы мүмкін. Осы жағдайда тегін білім беру, медициналық қызмет көрсету, демалыс  және т.б. қамтамасыз ету үшін  қолданылатын, халыққа әлеуметтік қолдау көрсетуде қоғамдық тұтыну қорлары барынша маңызды орын алатын қазіргі қолданыстағы және бұрынғы тәжірбиелер ерекше маңызды. Жүйелі әдіс әлеуметтік жұмыстардың объект, субъект, мазмұн, құрал, басқару, әлеуметтік жұмыстардың қызметі мен мақсаты сияқты элементтерін өзіне қоса отырып, тұтас жүйе ретінде әлеуметтік жұмысты тәжірибе жүзінде іске асыруға мүмкіндік береді. Осы жағдайда жалпы жекелеген елдердің  әлеуметтік қорғалу жүйесі және олардың жекелеген маңызды компоненттері ретінде салыстырмалы талдау қажет.

Әлеуметтік жұмыстардың шетелдік тәжірибесін оқып-үйренудің жоғарыда аталған жалпы әдістерімен қатар міндетті түрде жиынтық және әр қайсысы бөлек түрінде жеке әдістері (байқау, құжаттарыды талдау және  т.б.) пайдаланылады.

Сонымен қатар, елімізде балалары бар отбастарымен жүргізілетін әлеуметтік жұмыстар соның ішінде: балаларға әлеуметтік көмек көрсететін арнайы мекемелер төмендегі қызметтерді (аз қамтылған отбастарына тегін) ұсыну жолдарын дамыту, ата-аналар үшін кәсіби оқудың әлеуметтік топтарын ұйымдастыру, еңбекке орналастыру  жөнінде көмекпен қамтамасыз ету; күндіз және кешкі уақытта жұмыс істейтін ата-ана балаларының күтімін қамтамасызх ету; қалалық денсаулық сақтау орталықтары жанынан күйеуге шықпаған аналар үшін қызметтерін құру, ата-анасы тарапынан зорлыққа ұшыраған балаларды қорғау қызметін құру және қолдау, бала асырап алған отбастарымен жұмыс, баланың жаңа отбасына бейімделуін бақылау. Балалардың әлеуметтік қызметі міндетіне жетім балаларды асырап алу мәселесін қолға алу және т.б.

Қазақстанда табысы төмен отбасыларының саны ұдайы өсіп отыр, осылардың өзіне асыраушысы жұмысынан айрылған, ұзаққа созылған ақысыз демалыстағы, жұмыссыздығы жөнінде жәрдемақы алу құқын жоғалтқан отбастары қосылып отыр. Әлеуметтік қызметкердің пайда болған жағдайдағы міндеті – белгілі өмір сүру деңгейін сақтау және халықтың әлеуметтік әлсіз тобына көмек көрсету. Бұл үшін кедей және өте кедей адамдардың қорғалмаған топтарын және «кім кедей» екенін анықтау қажет.

 Республикада нарықтық өзгерістерге байланысты жұмыссыздар армиясы едәуір өсіп, ертеңгі күнге деген сенім төмендеуде және т.б. Бұл мемлекеттен мемлекет және жалпы қоғам деңгейінде белсенді әлеуметтік саясат жүргізуді талап етеді. Демек, әлеуметтік саясат арқылы әлеуметтік араласудың қандай да бір түрі «болуы тиіс» осының нәтижесінде әлеуметтік және қоғамдық жұмыстардың жаңа заңдары мен жаңа түрлері болуы тиіс.

Сонымен қоса, тұрмысы төмен азаматтарға көмек көрсету жөніндегі жалпы ұлттық қорлардың санын және сапасын жоғарылату. Еліміздің түпкіріндегі алыс ауылдарда, шалғайдағы шаруашылықтарда күнкөріс жайы төмендеген шарасыздықтан шаршаған жандар бар. Солардың бірқатарына қайырымдылық қолын созу. Осы мақсатта, қайырымдылық қорлар қызметін кеңейту.

Осы жоғарыда көрсетілген мәселелерді іске асыру үшін ерекше маман иелері әлеуметтік қызметкерлерді дайындау мақсатында, презентация, дөңгелек столдар, конференциялар өткізу және де жоғарғы оқу орындарында сәйкес кафедралар ашу және т.б.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН  ӘДЕБИЕТТЕР  ТІЗІМІ

 

1.   Қазақстан Республикасының халықты әлеуметтік қорғау тұжырымдамасы: 2001 ж. 9 сәуірдегі №481 қаулысымен бекітілген.

2.    Қазақстан Республикасының Заңы. «Қазақстан Республикасындағы жастар саясаты туралы»: 2004ж. 4-шілдедегі №581-ІІ ҚРЗ.

3. Қазақстан Республикасының Заңы «Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы». //Егемен Қазақстан, 2001 жылғы 10 тамыз

4. Қазақстан Республикасының Заңы  «Кемтар балаларды әлеуметтік  және медициналық педагогикалық  түзету арқылы қолдау туралы». //Егемен Қазақстан, 2002 жылғы 23 шілде

5. Қазақстан Республикасының Заңы  «ҚР мүгедектерді әлеуметтік  қорғау туралы» // Егемен Қазақстан, 2005 жылғы 26 сәуір

6. Кожамкулова Л.Т., Демеуова М.Е. Әлеуметтік жұмыстағы қайырымдылық рөлі. – Алматы: Қазақ университеті, 2003ж.

7.     Сарсенова Ж.Н. Әлеуметтік жұмыс: Оқу құралы – Алматы, 2004ж.

8.   Жаназарова З.Ж.  Социальная работа с семьей: Учебное пособие для студентов гуманитарных факультетов высших учебных заведений. – Алматы: Қазақ университеті, 2003г. 

9.   Кожамкулова Л.Т. Социальная работа города: принципы и направления – Алматы: Қазақ университеті, 2003г.

10.  Абдираимова Г.С. Социальная работа с молодежью: Учебное пособие – Алматы: Қазақ университеті: 2003ж.

11.   Мүгедектерді оңалтудың 2002-2005 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары: 2003ж. 15 қаңтардағы №20 қаулысымен бекітілген.

12.  Жанұя бюджеттеріндегі әлеуметтіліктілікті қоғамдық тұрғыда қолдау – Қаржы-қаражат – 2004.-№2.

13.    Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік жәрдемақылар – Заң газеті – 2005-14 қаңтар.

14.   Жәрдемақылар мен жеңілдіктер - /Астана хабары – 2005- 4қыркүйек.

15.    Қазақстандағы әлеуметтік жағдай туралы: Түркістан: 2003-24 сәуір.

16.   Основы социальной работы: Москва-2003г. Учебное пособие: под редакций И.В. Мартынова.

17.   Агафанов А.Н., Менлибаев К.Н.  Социальная работа с молодежью: Учебное пособие – Караганда: Издательство КарГу, 2003г.

18.  П.Ф. Павленок. Теория  история и методика социальной работы. Москва; 2003г.

19. Тетерский С. В. Введение в социальную работу. Учебное издание – Москва 2003г.

20.   Блинков Ю.А., Ткаченко В.С., Клушина Н.Г. Медико-социальная экспертиза лиц с ограниченными возможностями / Серия «Учебники, учебные пособие»- 2002г.

21. Мельников В.П., Холостова Е.И. История социальной работы. Учебное пособие. 2-е изд. – М.: Издательско – книготорговый центр «Маркетинг»; 2002г.

22. Холостова Е.И., Деменнтьева Н.Ф. Социальная ребилитация: Учебное пособие. – 3-е изд. – М.: Издательско-торговая корпорация «Дашков и К», 2004г.

23.   Пантелеева Т.С., Червякова Г.А. Экономические основы социальной работы: учебное пособие для студентов высших учебных заведений. – М.: Гуманитарный издательский центр ВЛАДОС, 2004г.

24.  Уровень жизни населения в Казахстане. Статистический сборник. Под редакций Ю. К. Шокаманова. – Алматы, 2004г.

25. Қарағусова Г. «Әлеуметтік көмектің әлуеиі әлсіремейді» // Егемен Қазақстан, 2002 жылғы 1 қантар

26. Атаулы көмек: оның бүгіні мен болашағы // Егемен Қазақстан. 2002 жылғы 10 қазан