Қаржылық есеп берудің халықаралық стандартының даму тарихы

       Есептің  ішкі стандарты бағынышты бөлім  болып келеді,өйткені олар әрбір  мемлекетте концепциялар мен  заңдардың қолданылуына байланысты  жасалады.

       Келесі  бөлім – мемлекет пен қоғамдық  ұйымдар шығарған әдістемелік  нұсқамалар,ұсыныстар.

       Лауазымдық сатыдағы есеп бойынша нормативтік құжаттардың төменгі бөлімі ұйымдар шығарған құжаттар болып келеді.Олардың ішіндегі ең маңыздысы,есептің таңдаулы әдісі заңды түрде тіркелген,ұйымның есеп саясаты туралы бұйрығы болып келеді.Қорыта келгенде,қаржылық есеп берушілікте тіркелген,хабарлама есебі,дүниежүзілік және ішкі стандарттар мен басқа да құжаттар сияқты регламенттеледі.Сондықтан да,есептің регламентінің механизмдерінің барлық бөлімдері өз ара байланысты және өз ара келісімді.

Эльвира 17 стр конец

       1973 жылы  бастапқыда Халықаралық бухглтерлік станадарт (IAS/MБC) атағын алған дүниежүзілік стандарттар пайда болды,қазір – Қаржылық есептің халықаралық стандарты (IFRS/МСФО).олар қаржылық есеп бөлімініңбухгалтерлік есебінің әдңстемесінің орташа ағылшын-америка нұсқасына бағытталған және бухгалтерлік есептің дүниежүзілік сәйкестілігін білдіреді.

       ҚЕХСК  директивалы сипатта емес,ұсынымдық  сипатта болады,қолдануға міндетті  емес (ҚЕХСК-тің сараптамашылары стандарттың үйлесімділік мүмкіндігін айтады,ал ҚЕХСК Басқару Фондысы стандарттарды қатаң түрде сақтау керектігін ұсынады).2001 жылы дүние жүзінде 900-ге жуық компаениялар ҚЕХСК бойынша есеп берді.Олардығң құрамында Microcoft,Nestle,Nokio,AirFrance,Renault,Olivetti,Roshe,Fiat,Volkswagen,Lufthansa және т.б. Ресейде 20компаниялардан жоғары – оның ішінде РАО «ЕЭС России», «Газпром»,Трансмұнай,Ресейдің МПС,МДМ – Банк Ростелеком,

Алроса,ЦБ РФ және т.б.

       Халықаралық  стандарттың ең негізгі екі  түрі (дүниежүзілік және европалық)  ұзақ уақыт бойы жүргізіліп  келді.Европалық стандартқа енгісі  келген мемлекеттер (әсіресе Шығыс  Европа мемлекеттері) европалық  стандартты ұсталынды (СНГ бір  елі толығымен ҚЕХСК өте алмады).Европалық стандарт мүшелері – мемлекет компаниялары өздерінің есеп берулерін америка-ағылшын стандартына сәйкес келетіндей жасады.2000 жылы шілде айында  олар европалық стандарт пен ҚЕХСК директиваларының 2005 жылға үйлесімділігі туралы шешім қабылданды.

       Сонымен,бір  мемлекеттер бухгалтерлік есептерін  халықаралық стандарт бойынша  реттесе (Сингапур, Латвия,Малайзия,Зимбабве, Қазақстан,

Қырғызстан,Молдова,Кипр,Кувейт Мальта,Пакистан,Хорватия),ал екінші біреулері  бухгалтерлік есептің негізі ретінде  ұлттық стандартты алды (Египет,Албания,Бангладеш,Барбадос,Замбия,Зимбабве,Колумбия,Польша,Судан,Таилагннд,Уругвай,Ямайка,Қытай,Иран,Түркия,ЮАР,Бразилия,Индия,Кения,Украина).

      Осыған  қарамастан дамыған мемлекеттер  ұлттық есеп жүйесін халықаралық  стандартқа сәйкестендіріп сақтайды.Бірқатар  мемлекеттердегі  (Бельгия,Германия,Италия,Франция,Швейцария) есеп заңдарындағы өзгерістер,ірі компанияларға мемлекет ішінде  ҚЕХСК пайдалануға мүмкіндік береді.

       Ұсақ  бизнестер барлық жерде қлттық  стандартты қолданады,бірақ та  ҚЕХСК кіші және орта кәсіпорындар  олардың есебіне әсер етеді.Тұтастай  алғанда әрбір мемлекет қазір  екі есеп жүйесін қолданады  – ұлттық және халықаралық/GAAR.Есепті  басқару келісімімен қаржы және  басқару есебі бойынша,бухгалтерлердің  халыщаралық федерациясы құрамына  кіретін комитет айналысады (Financial id Management Accounting Committee).

       Халықаралық  стандарттау аудит жұмысын да  қамтиды,кәсіби аудиторлардың есеп  беруді тексеруінің ұлттық айырмашылығы,олардың  әр түрлі бағаларының сенімділігі  мен нақтылығына әкеледі.