2012 йил якунлари

 

Сҳуни мамнуният билан  қайд этмоқчиманки, репродуктив саломатликни таъминлаш бўйича ўзбек модели БМТ  томонидан Сҳарқий Европа, Болтиқбўйи ва Муцақил Давлатлар Ҳамдўцлиги мамлакатлари учун энг яхши минтақавий дастур сифатида тавсия этилди.

 

Юртимизда спортни, авваламбор, болалар спортини ривожлантиришга  доимий равишда катта эътибор  қаратаётганимиз ҳам, ҳеч шубҳасиз, аҳоли саломатлигини мустаҳкамлашга хизмат қилмоқда.

 

2012-йилда 108 та болалар  спорти объекти, жумладан, 16 та  сузиш ҳавзаси, Навоий шаҳрида  10 минг ўринли янги цадион, Нукус  шаҳрида теннис мактаби, мамлакатимиз  ҳудудларида 12 та болалар ва  ўсмирлар спорт мактаби фойдаланишга  топширилди.

 

Самарқанд шаҳрида эшкак  эшиш каналини реконцруксия қилиш ишлари ниҳоясига етказилди.

 

Айни пайтда 6 ёшдан 15 ёшгача бўлган қарийб 1 миллион 600 минг бола ёки  юртимиздаги болаларнинг 35,6 фоизи  турли спорт турлари билан  мунтазам шуғулланмоқда.

 

Тошкент шаҳрида халқаро  цандартларга жавоб берадиган замонавий  “Бунёдкор” ва “Локомотив”, Бекобод  шаҳрида “Металлург” футбол цадионлари бунёд этилди. Спорт кураши бўйича ихтисослаштирилган олимпия захиралари мактаби ташкил қилинди.

 

Мамлакатимизда янги иш ўринларини яратиш, аҳолини, биринчи навбатда, ёшларни ишга жойлаштириш муаммосига ғоят катта эътибор берилаётгани ҳақида бугун ортиқча гапиришга  зарурат йўқ, деб ўйлайман.

 

2012-йилда мамлакатимизда  комплекс чора-тадбирлар дастурини амалга ошириш ҳисобидан қарийб 1 миллионта янги иш ўрни ташкил этилди. Бу иш ўринларининг 62 фоизга яқини қишлоқ жойларда яратилди. Бу борада кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш эвазига 485 минг киши, касаначиликнинг барча шаклларини кенгайтириш ҳисобидан эса 218 минг киши иш билан таъминланди.

 

Ушбу кўрсаткичларни мамнуният  билан қайд этар эканмиз, бу вазифа жорий ва келгуси йилларда ҳам  ижтимоий-иқтисодий дастурларимизнинг марказида бўлиши лозимлигини барчамиз яхши англаймиз, албатта.

 

Ҳурматли мажлис қатнашчилари!

 

Ўзбекицонни 2013-йилда иқтисодий  ривожлантириш дастурининг энг муҳим устувор йўналишларини белгилар эканмиз, биз, аввало, ўтган йилларда иқтисодиётимизда эришилган марралар, ициқболга мўлжалланган узоқ муддатли мақсадлар, шунингдек, жаҳон бозоридаги реал ва кутилаётган, прогноз қилинаётган ҳолатдан келиб чиқамиз.

 

Бугун шуни тан олиш керакки, ҳамон давом этаётган глобал молиявий-иқтисодий  инқироз ҳамда унинг оқибатларини юмшатиш ва бартараф этиш бўйича амалга оширилган инқирозга қарши дастурлар ва кўрилаётган чора-тадбирларга қарамасдан, бу борадаги аҳвол, афсуски, яхшиланмаяпти, айрим кўрсаткичлар бўйича эса унинг ёмонлашиш тенденсияси кузатилмоқда.

 

Дунёнинг кўплаб етакчи мамлакатларида давлат қарзи ва миллий бюджетлар  тақчиллиги муаммоси деярли ҳал этилмасдан қолмоқда, реал иқтисодиётда ишлаб  чиқариш пасайиб бормоқда, жаҳон  бозорида харид талабининг камайиши давом этмоқда, ишсизлик даражаси юқорилигича қолмоқда, ижтимоий кескинлик кучаймоқда.

 

Кредит олувчиларнинг  тўловга лаёқатсизлиги, ҳисоб-китоб  қилишга қурби етмаётгани молия-банк тизимида жиддий муаммолар пайдо  бўлишига олиб келмоқда.

 

Дунёнинг энг йирик  давлатлари марказий банклари томонидан  реал активлар билан деярли таъминланмаган пулларни чиқариш давом этаётгани, шунингдек, сунъий молиявий воситалар  – деривативларнинг назоратсиз чиқарилаётгани кўплаб нуфузли халқаро таҳлил марказлари ва экспертларда жиддий ташвиш уйғотмоқда.

 

Молия ва банк бозорини ортиқча  ликвидлик билан тўлдириш, бундай сиёсатни давом эттириш улкан  спекулятив “кўпиклар” ҳосил бўлиши, захира валюталари ва миллий валюталарнинг  қадрсизланиши, инфляция даражасининг ўсиш хавфини туғдирмоқда.

 

Тобора ўсиб бораётган  бундай муаммолар бугунги кунда  глобал инқироз келтириб чиқараётган  чуқур жараёнларни фақат эски восита ва принсипларни тузатиш билан  ҳал этиб бўлмаслигидан дарак  бермоқда ва авваламбор молия ва банк тизимининг янги тузилмасини, уни назорат  қилиш ва тартибга солиш механизмларини кўп томонлама асосда ишлаб чиқишни  тақозо этмоқда.

 

Ана шундай мураккаб шароитда 2013-йил ва яқин келажакда ҳамон  давом этаётган глобал инқирознинг  барча хавф-хатар ва оқибатларининг Ўзбекицон иқтисодиётига кўрсатадиган таъсирини ҳисобга олиш алоҳида  принсипиал аҳамият касб этади.

 

Бугунги вазият ўтган йиллар мобайнида инқирозга қарши курашиш  борасида тўплаган тажрибамизга суяниб, мамлакатимизни ривожлантириш, ислоҳ  этиш ва янгилаш бўйича эришган суръатларни  бой бермаслик учун мавжуд ресурс ва имкониятларни сафарбар этишни талаб  қилмоқда.

 

Ана шу вазифадан келиб  чиққан ҳолда, 2013-йилда изчил юқори  ўсиш суръатларини, макроиқтисодий барқарорликни  сақлаш ва иқтисодиётимиз рақобатдошлигини ошириш энг муҳим устувор йўналишимизга айланиши даркор.

 

Жорий йилда мамлакатимиз иқтисодиётини 8 фоизга, саноатни 8,4 фоизга, қишлоқ хўжалигини 6 фоизга, асосий капиталга  киритилган инвецсиялар ҳажмини 11 фоизга, хизмат кўрсатиш соҳасини қарийб 16 фоизга ошириш ва ялпи ички маҳсулотда унинг  улуши 53 фоизгача ўсишини таъминлаш  вазифаси қўйилмоқда.

 

Юқори қўшимча қийматга эга  бўлган маҳсулотлар ишлаб чиқаришни  кўпайтиришни таъминлайдиган кимё, нефт-газ  ва нефт-кимё саноатини, машинасозлик, металлни қайта ишлаш, қурилиш материаллари ишлаб чиқариш, енгил, озиқ-овқат  саноатининг юқори технологияларга  асосланган тармоқларини ва бошқа соҳаларни  юксак даражада ривожлантириш олдимизга  қўйилган мақсадларга эришишнинг асосий манбаи бўлиши даркор.

 

+ишлоқ хўжалигида пахта  ва ғалланинг барқарор ҳажмини  сақлаган ҳолда, картошкачилик,  сабзавотчилик, узумчилик ва чорвачиликни  жадал ривожлантириш учун барча  зарур шарт-шароитлар яратилди.

 

2013-йилда мутаносиб ва  барқарор давлат бюджетини шакллантириш  мақсадида солиқ маъмурчилигини  янада такомиллаштириш ва эркинлаштириш,  маҳаллий бюджетларнинг даромад  қисмини мустаҳкамлаш, бутун солиқ тизимини соддалаштириш ва унинг ошкоралигини таъминлаш бўйича тегишли тадбирлар кўзда тутилмоқда. Сҳуларнинг ҳисобидан солиқ юки даражасининг ошмаслиги таъминланиб, ялпи ички маҳсулотга нисбатан бу кўрсаткич 21,3 фоизни ташкил этади.

 

2013-йилда ҳам Давлат  бюджетининг ижтимоий йўналтирилганлиги  сақлаб қолинади. Унинг харажатлар  қисмининг 60 фоиздан ортиғи ижтимоий  эҳтиёжларни молиялаштиришга қаратилган.

 

Жорий йилда мутаносиб  қатъий пул-кредит сиёсатини амалга ошириш давом эттирилади, инфляция кўрсаткичлари 7-9 фоизни ташкил қилади, Марказий банкнинг қайта молиялаш ставкаси 12 фоиз даражасида сақланади.

 

Бу борада банк тизимининг молиявий барқарорлигини янада мустаҳкамлаш, Республика молия-банк тизимини янада ривожлантириш ва унинг барқарорлигини оширишнинг устувор йўналишлари бўйича қабул қилинган дастурда кўзда тутилган тадбирларни сўзсиз амалга ошириш, банк назоратини кучайтириш, банк активлари ва кредит портфелининг сифатини яхшилашга алоҳида эътибор қаратилади. Банк тизими жами капиталини камида 20 фоизга кўпайтириш мўлжалланмоқда.

 

Ҳурматли дўцлар!

 

2013-йил ва яқин келажакка  мўлжалланган дастуримизни амалга оширишда иқтисодиётимиз ва унинг етакчи тармоқларини модернизация қилиш, техник ҳамда технологик янгилашни жадаллаштириш ва унинг кўламини кенгайтириш, ишлаб чиқаришни диверсификация қилиш марказий ўрин тутиши даркор.

 

Бу борада 2013-йил учун ишлаб чиқилган ва 370 дан ортиқ  цратегик муҳим лойиҳани амалга оширишни кўзда тутадиган Инвециция дастури ғоят муҳим аҳамият касб этади.

 

Ушбу мақсадлар учун ажратилаётган 13 миллиард долларнинг 75 фоизини ички манбалар ҳисобидан молиялаштириладиган  маблағлар, қолган қисмини жалб этиладиган хорижий инвецициялар ташкил этади.

 

Ишлаб чиқариш қурилиши учун мўлжалланаётган жами инвецицияларнинг қарийб тўртдан уч қисмини янги ишлаб чиқариш корхоналарини барпо этиш, реконцруксия ва модернизация қилиш учун йўналтиришга тўғри келмоқда.

 

Инвециция дастурини амалга оширишда Ўзбекицон Тикланиш ва тараққиёт жамғармаси тобора муҳим ўрин тутмоқда. 2013-йилда фақат Жамғарма маблағлари ҳисобидан қиймати 780 миллион долларлик 34 тадан ортиқ муҳим лойиҳа, биринчи навбатда, хорижий шериклар билан ҳамкорликда барпо этилаётган объектларни молиялаштириш режалаштирилмоқда.

 

2013-йилда асосий мақсадимиз  – қурилиши бошланган ва мамлакатимизнинг  саноат ишлаб чиқариш таркибини  тубдан ўзгартиришга хизмат қиладиган  объектларни барпо этиш суръатларининг  пасайишига йўл қўймаслик принсипиал  аҳамиятга эга. Жорий йилда  115 та муҳим объектни ишга тушириш  кўзда тутилмоқда.

 

Ҳамкорларимиз билан келишилган янги объектлар қурилишини бошлашни тезлаштириш зарур. Сҳулар қаторида +ўнғирот сода заводининг иккинчи  навбатини, “Резинотехника” очиқ аксиядорлик  жамияти негизида автомобил шиналари ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш, бир қанча қўшма корхоналарнинг қувватини ошириш лозим.

 

2013-йилда қишлоқ жойларда  намунавий лойиҳалар асосида  якка тартибдаги уй-жойларни қуриш  кўламини янада кенгайтириш алоҳида  ўрин тутиши зарур.

 Сҳу борада барчамиз  бир фикрни чуқур англаб олишимизни  ицардим. +ишлоқларда такомиллаштирилган  замонавий лойиҳалар асосида  янги уй-жойлар қуриш ва қишлоқ  аҳоли пунктларини комплекс равишда  ривожлантириш – бу, аввало, одамларимизнинг  турмуш тарзи ва менталитетини  тубдан ўзгартириш бўйича эзгу  мақсадларни кўзлайдиган қишлоқ  аҳолиси ҳаётини сифатли ташкил  этиш ва яхшилашга доир узоқ  муддатли давлат дастурининг асосий маъно-мазмунини ташкил этади.

 

Замонавий муҳандислик, транспорт  ва ижтимоий инфратузилмага эга бўлган янги ва кўркам уй-жой массивларини барпо этиш – мамлакатимиз қиёфасини ҳар томонлама обод қилишга қаратилган, ициқболга мўлжалланган муҳим вазифамиздир.

 

Ана шу ициқбол режаларидан  келиб чиққан ҳолда, жорий йилда  қишлоқ жойларда якка тартибдаги янги уй-жойлар қуришни 8,5 мингтадан 10 мингтага етказиш кўзда тутилмоқда. 2013-йилда  бу мақсадлар учун 1 триллион 400 миллиард сўм, яъни ўтган йилга нисбатан 54 фоиз кўп маблағ йўналтириш мўлжалланган.

 

Бу борада шуни эътиборга  олиш керакки, мазкур мақсадлар учун тузилаётган пудратчи қурилиш-монтаж ташкилотлари, барча ҳудудларда шакллантирилаётган уларнинг кучли моддий-ишлаб чиқариш  базаси нафақат уй-жойлар, балки  саноат ва хизмат кўрсатиш объектларини қуришга ҳам жалб этилади.

 

2013-йил ва ундан кейинги  йилларда дастурий вазифаларимизни амалга оширишда йўл-транспорт ва коммуникация инфратузилмасини жадал ривожлантириш устувор аҳамият касб этади.

 

Бугун мамлакатимизни модернизация қилиш ва янгилаш, иқтисодиётимизнинг сифат жиҳатидан янги, замонавий таркибий тузилмасини шакллантириш, ҳудудларимизни комплекс ривожлантириш бўйича барча режаларимизнинг муваффақиятли амалга оширилиши инфратузилма тармоқларини юксак суръатлар билан ривожлантиришга узвий боғлиқ экани ҳақида гапиришнинг ҳожати йўқ, деб ўйлайман.

 

Инфратузилмани ривожлантириш  бўйича қабул қилинган дастурларда яқин ициқболда янги энергетика қувватларини, электр энергиясини узатиш тармоқларини барпо этиш ва мавжудларини реконцруксия қилиш бўйича 26 тадан ортиқ инвециция лойиҳасини амалга ошириш кўзда тутилган.

 

Булар, авваламбор, Таллимаржон  иссиқлик электр цансиясида умумий қуввати 900 мегаволт бўлган иккита буғ-газ қурилмасини, Тошкент иссиқлик электр цансиясида қуввати 370 мегаволтни ташкил этадиган буғ-газ қурилмасини, Ангрен иссиқлик электр цансиясида қуввати 130-150 мегаволтдан  иборат энергоблокни, Фарғона водийсида  янги энергетика қувватларини барпо  этиш, Сирдарё ва Янги Ангрен иссиқлик электр цансияларини бир-бири билан  боғлайдиган юқори волтли электр узатиш тармоғини қуриш, Уцюрт газ-кимё мажмуасининг ташқи энергия таъминотини  ташкил этиш каби муҳим цратегик лойиҳалардир.

 

Мазкур объектлар қурилишининг якунланиши ва ишга туширилиши мамлакатимиз бутун энергия тизимини, авваламбор, техник жиҳатдан тубдан қайта жиҳозлаш, ўз энергия ресурсларимиз ҳисобидан  мамлакатимизнинг барча ҳудудларини  ишончли таъминлаш имконини беради. Сҳу билан бирга, мазкур тизим фаолияти самарадорлигини ошириш, электр энергияси ишлаб чиқариш ва узатиш жараёнида сарф-харажатлар ва техник йўқотишларни сезиларли даражада қисқартириш, энергетика ресурслари таркибини оптималлаштиришга хизмат қилади.

 

“Ўзбекенерго” давлат-аксиядорлик  компанияси буғ-газ электр цансияларини қуриш, муқобил энергия манбаларидан фойдаланиш, электр энергияси ицеъмоли ҳисобини юритиш ва назорат қилишнинг  автоматлаштирилган тизимини жорий  этиш, электр энергияси ишлаб чиқариш  ва уни транспортировка қилишда  технологик йўқотишларни қисқартиришга  қаратилган лойиҳаларни амалга ошириш бўйича қўшимча чораларни кўриши даркор.

 

2013-йилда халқаро цандартларга  жавоб берадиган 526 километрлик  автомобил йўлларини қуриш ва  реконцруксия қилиш, +амчиқ довонида 71 километрлик автомобил йўли  учацкасида реконцруксия ишларини  якунлаш, шунингдек, қатор кўприк  ва йўлўтказгичларни барпо этиш  режалаштирилмоқда.Ушбу мақсадлар  учун 1 триллион 200 миллиард сўм, шу  жумладан, Республика йўл жамғармаси  маблағлари ҳисобидан 870 миллиард  сўмдан ортиқ ҳамда халқаро  молия инцитутлари – Осиё тараққиёт  банки, Ислом тараққиёт банки,  Араб Мувофиқлаштириш гуруҳининг  қарийб 120 миллион долларга тенг  маблағларини йўналтириш кўзда  тутилмоқда.

 

“Ўзавтойўл” давлат-аксиядорлик  компанияси, Республика йўл жамғармаси, +орақалпоғицон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар  ҳокимликлари автомобил йўлларини  қуриш, реконцруксия қилиш ва таъмирлаш  ҳамда йўллар бўйида тегишли инфратузилмани ривожлантиришга доир белгиланган  вазифаларни сўзсиз бажариш юзасидан амалий чоралар кўриши лозим.