Тазарту әдістері

L/O/G/O

 

Тазарту  әдістері (эндогенді заттардан), дәрілік қосылыстардың  ХТТ

қолданылуы.

 

 

Орындаған: Рысбекова  П

Тобы: 409фк

Қабылдаған: Қарақұлова  А.Ш.

 

Жоспар.

 

• Кіріспе:
• Негізгі бөлім:

   - Биологиялық  материал сығындыларын қоспадан  тазарту.

   - Тұзсыздау әдісі 

   - Сығындылардан  алколоидтар мен басқа улағыш  заттарды экстракциялау.

• Қорытынды:

Биологиялық  материал сығындыларын қоспадан  тазарту.

 

Биологиялық материалды  қышқылданған сумен немесе қышқылданған  этил спиртімен тұндырудан алынған  сығындыларды әрқашанда белгілі  мөлшерде ақзаттардың, аминқышқылдардың, липидтердің және басқа заттардың  қоспалары болады. Олар осы сығындылардағы  улы заттарды ашуға және сандық  мөлшерін анықтауға бөгет болады. Осыған байланысты биологиялық  материалдан алынған сығындыларды  қоспалардантазартуға тура келеді.

Сығындылардың  тазартудың бірнеше жолы бар.

 

Сүзу мен центрифугалау. 

 

Тұнбаға түсіру.

 

Экстракциялау.   

 

1

 

2

 

3

 

 

 

4

 

Физика – химия  тазарту.    

 Сығындыларды  механикалық қоспалардан тазарту  үшін

 сүзуді  қолданады. Бірақ сүзгі кеуектерінің  диаметрінен 

кіші өлшемді  қатты заттардың бөлшектері сүзгіден  өтіп

 кетуі мумкін. Бұдан басқа биологиялық материалдан 

бөлінген улы  заттардың белгілі мөлшері сүзгі 

материалына  жұтылуы мүмкін. Жоғарыда көрсетілген 

кемшіліктерді  ескере отырып, сығындыларды қоспадан 

тазарту тәсілі  ретінде бұл мақсатта центрифугалау 

тәсілін қолданады.

.

 

1. Сүзу және  цинтрифугалау.

Центрифугалау  әдісінен кейін тұнбаға түспеген 

қоспаларды  химиялық реактивтің көмегімен 

Тұнбаға түсірілуі  мүмкін. Бірқатар реактивтерді 

биологиялық  материал сығындыларын тазарту 

үшін ғана  емес, оларды қаннан ақзаттар  мен 

басқа заттарды  да тұнбаға түсіру 

үшін қолданады. Осындай реактивтерге:  сірке,

вольфрам, метафосфор  қышқылдары; кейбір 

гетерополиқышқылдар  және басқа заттар.

 

2. Тұнбаға түсіру  әдісі.

• Фосфорлывольфрам және фосфорлымолибден қышқылдары ақзаттар мен пептидтерді тұнбаға түсіреді, ал үшхлорсірке қышқылы ақзаттарды тұнбаға түсіреді, бірақ пептидтерді тұнбаға түсірмейді. Бірсыпыра ақзаттар температура әсерінен тұнбаға түседі. Температураны 40 грдусқа көтергенде көптеген ақзаттардың ерігіштігі артады.

.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                

 

 

 

Тұнбаға түсудің  негізгі бір әдісі Тұзсыздау  әдісі- сығындыларға қосылатын электролиттің  концентрациясы мен табиғатына  тәуелді. Төменгі концентрациялы  электролиттер ақзаттардың ерітінділерін  жоғарылатады. Кейбір жағдайда электролиттердің  концентрациясы және құрамындағы  иондарының валенттілігіне  байланысты  да  ену қабілетін анықтайды. Құрамында  II- валентті ионы бар тұздар I-валентті  тұздарға қарағанда ерігіштігін  жақсартады.

 

Тұзсыздау  әдісі.

• Тұзсыздау ақзаттар ерігіштігін тек арттыру немесе төмендету үшін ғана емес пайдаланушымен шектелмейді. Химия – токсикологиялық талдауда тұзсыздау сулы ерітінділерден көптеген улы заттардың экстракция дәрежесін арттыруғада қолданылуы мүмкін. Сығындылардан ақзаттарды тұнбаға түсіруді орта pH-ын өзгерту жолымен де жүргізуге болады. Изоэлектрлік нүктесіне сәйкес келетін  pH-та ақзаттың жалпы заряды болмайды.

 

 

 

 

 

 

 

                   

                       Жоғарыда аталған тазарту әдісі кейбір жағдайда

                     тиімсіз болып саналады. Себебі  тұнбаға түсуші 

                     реактивтерулағыш заттан басқа  да заттарды 

                     тұнбаға түсіру мүмкін. Сонымен  бірге кейбір 

                    улағыш заттар тұнбаның бетіне 

                     адсорбциялануыда мүмкін.

.

 

3.Эктркциялау

 

 

 

 

 

 

 

 Эктркциялау –  өте жиі және міндетті түрде  қолданылады.

    Бұл әдіс  дұрыс жүргізілуі үшін 2 жағдай  ескерілу қажет.

1. сумен арласпайтын органикалық еріткішті дұрыс таңдау.

2. қоспаны бөліп шығаратын ортаның  pH таңдау.  

Бұл жағдайда сақталмаған жағдайда анықталатын зат                             қоспамен бірге экстракцияланып кетуі мүмкін

                                                                 

4 . Физика-химиялық  әдіс 

 

 

 

 

 

 

 Физика-химиялық  талдауда биологиялық материал  сығындыларын қоспалардан тазарту  үшін кейбір физика – химиялық  тәсілдер қолданады.

        -Ионалмасу хроматографиясы

        -Гель -  хроматография

      -молекулалық адсорбция хроматографиясы         бірсыпыра жағдайда бұл тәсілдер алдын – ала қоспалардан тазартылмаған сығындылардағы зеріттелетін заттарды ашуға да жарамды.

Қағаздағы  және жұқа қабатты хроматография  әдісі 

электрофорез  тәсілі улағыш заттарды

 ашу мақсатында  қолданады.

 Бұл әдісті  кейбір

 жағдайда  қоспалардан тазартылмаған 

сығындылардан  улағыш заттарды анықтауда қолданады.

 Алколоидтар  мен улағыш заттарды экстракциялау.

 Экстракциялау  әдісі бөлу әдісінің біріне  жатады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Осы уақытқа  дейін 

Оқшауланған  алколоидтарды

2 топқа бөлген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                              1- Қышқылды сығындыдан сумен

                                        арласпайтын органикалық 

                                        еріткіштермен экстрацияланатын 

                                         заттар.

                                                          

 

 

• Сығындылардан алкрлоидтар мен басқа

      улағыш заттарды экстракциялау.

 

 

 

 

 

 

 

                                                        

 

 

 

 

 

                                             2-Дәл осы жағдайда сілтілі  сығындыны

                                                экстракциялайтын заттар.

Бірақ қазіргі  кезде бұл жіктелу тек шартты 

жіктелу болып  есептеледі. Себебі көптеген 

алколоидтар  қышқылды сығындыдан сілтілі

 сығынды  экстракциялауға болады.

Ең алғаш  рет Львов медицина институтының

токсикологиялық  және аналитикалық химия 

кафедрасында 50-ден 

аса алколоидтардың  экстракциялануы 

ортаның pH еріткіштің  табиғатына 

байланысты  екендігі дәлелденген.

Алкалоид 

 

Органикалық  еріткіш.

 

Экстракция  бастаудағы. pH

 

Экстракция  максимумына сәйкес. келетін  pH аралығы .интервалы

 

Экстракцияланатын. Алколоидтың ең көп. Максимум  мөлшері,%

 

Автор 

 

Анабазин 

 

Хлороформ

Дихлорэтан

Диэтил эфирі 

бензол

 

1,9

1,9

2,4

 

3,5

 

9,7 – 11,7

9,7 – 11,7

9,2 – 11,7

 

9,7- 11,7

 

94-95

61-71

21-23

 

60-70

 

Баик  С.И.

 

Кофеин 

 

Хлороформ

Дихлорэтан

Диэтил эфирі 

 

 

1,8

1,8

1,8

 

4,0-5,5

4,0-5,5

4,0-5,5

 

96-98

82-86

3-4

 

Шкадова А.И

 

Кейбір алколоидтардың  экстракция дәрежесінің орта pH-ы  мен органикалық еріткіштер табиғатына  тәуелділігі.

Кокаин 

 

Хлороформ

Диэтил эфирі

Бензол 

 

3,0

 

4,0

 

4,0

 

7,0-8,5

 

8,0-8,5

 

7,0-8,5

 

80-83

 

57-62

 

68-70

 

Крамаренко  В.Ф

 

Теобромин 

 

Хлороформ

Дихлорэтан

Диэтил эфирі 

 

 

2,1

2,1

 

2,1

 

4,0-7,0

6,1-8,0

 

4,0-7,0

 

32-37

12-22

 

4-6

 

Шкадова А.И.

 

Галантамин 

 

Хлороформ

Дихлорэтан

Диэтил эфирі 

Бензол 

 

3,0

4,0

5,0

 

5,0

 

8,0-10,0

9,0-10,0

10,0-11,0

 

9,0-10,0

 

97-99

91-94

37-38

 

84-88

 

Михо В.В

 

Алайда, бұл  алколоидтар белгілі мөлшерде  сілтілі ортада экстракцияланады. Экстракция максимумының аймағы  сілтілі ортаға жататыналколоидтар  қышқылдық ортадан да жартылай  экстракциялануы мүмкін. Кейбір  алколоидтардың экстракция максимумының  аймағы осы заттарды сулы ерітінділер  мен биологиялық материалдың  алколоидты сығындыларынан бөліп  шығару үшін қолданатын органикалық  еріткіштердің табиғатына да  тәуелді блады.

• Ерітінділерден алколоидтар мен басқа негіздік сипаттағы азотты органикалық қосылыстарды толық бөліп шығаруды қамтамасыз ету үшін оларды экстракцияның максимум аймағында жататын pH-та және осы заттарды ең көп мөлшерде бөліп шығарудықамтамасыз ететін органикалық еріткіштерді пайдалана отырып, экстракциялау қажет.

Қолданылған  әдебиеттер

 

1. Токсикологическая  химия: учебник / под ред. Т.В. Плетеневой. – 2-ое изд. – М., 2008.  
 
2. Т.Байзолданов, Ш.Т.Байзолданова. Руководство по токсикологической химии ядовитых веществ, изолируемых методом экстракции:[Учеб. пос. для вузов] / -Алматы:Б.и.,2003. 
 
3. Токсикологическая химия: метаболизм и анализ токсикантов: учебное пособие + СD/ под ред. Н.И. Калетиной. – М., 2008.  
 
4. Лужников Е.А. Клиническая токсикология / -М., "Медицина", 1994.

L/O/G/O

 

Назарларыңызға  рахмет!

 

Ова 

 

1