Автор работы: Пользователь скрыл имя, 23 Сентября 2013 в 10:40, контрольная работа
Қазіргі кезде 3500-ден жоғары әр түрлі программалау тілдері бар және осылардың ішінен шектелген саны ғана программалық бөлімді құруға жаппай қолданылады. Программалау тілдерінің саны көп болуына байланысты олардың біршене классификациясы бар. Оның ішінде негізгі 2 түрге: фукционалдық мәніне (қызметі) және қолданылатын программалау технологиясына байланысты бөлінеді.
бөліміне көмекші программалар жазылады. Барлық процедуралар
мен функциялар негізгі
программаның алдында
Мысалы:
PROCEDURE SUM (M: INTEGER; VAR S: INTEGER);
BEGIN S:=0; FOR K:=1TO M DO S:=S+K; END;
FUNCTION SUM ( M:INTEGER ) : INTEGER;
BEGIN S:=0; FOR K:=1TO M DO S:=S+K; SUM:=S; END;
Программа денесі бөліміне программаны орындау үшін қолданылатын
сөйлемдер (операторлар) жазылады. Олар BEGIN, END иденфикаторлары
аралығында жазылады,
кейде оларды операторлық
Операторлар бір-бірінен
үтірлі нүкте арқылы
Операторлар қарапайым және құрмалас болып екіге бөлінеді. Қарапайым
операторлар бір ғана оператордан тұрады. Құрмалас операторлар бірнеше
операторлардан тұрады.
мынадай топтарға бөлуге болады:
1. меншіктеу операторы;
2. енгізу-шығару операторлары;
3. басқару операторлары;
4. процедура мен функцияны анықтау операторларыМеншіктеу операторы берілген өрнектердің мәнін есептеп, оны айнымалыға
меншіктеу үшін ќолданылады.
Меншіктеу операторының жалпы жазылу түрі:
Y:=Z
Y- айнымалының аты;
: =- меншіктеу таңбасы;
Z- өрнек;
Берілген оператор Z өрнегінің мәнін есептеп, шыққан нәтижені Y айнымалысына
меншіктейді. : = таңбасының математикадағы =таңбасынан айырмашылығы көп.
Мысалы: математикадағы Y=Y+1 деген жазу дұрыс емес, ал программалауда
Y:=Y+1 деген меншіктеу операторы дұрыс жазылған және ол келесіні білдіреді:
Y- айнымалысының бастапқы мәніне 1 қосылады, шыққан нәтиже Y айнымалысына
жаңа мән болып меншіктеледі. Y:=5; Y:=Y+1
Y-тің бастапқы мәні
5, меншіктеу операторы
Y:=6 болады. Сондай-ақ
меншіктеу операторымен
айнымалылармен жұмыс істеуге болады.
Ќұрамы және бос операторлар.
Операторлық жақшаға
бірнеше операторлардың
оператор дейміз.
Программада ќ±рама
операторлар бір оператор
Құрама операторлардыњ жазылу түрлері:
Begin 1-оператор; 2-оператор; 3-оператор;
4-оператор; 5-оператор; ... ; n-оператор
end
Құрама оператордың кез-келген операторлардың өзі де қарама болуы мүмкін.
Мысалы:
Begin 1-оператор; 2-оператор;
Begin 3.1-оператор; 3.2-операторлар; 3.3-оператор; end;
4-оператор; 5-оператор; ... ; n-оператор
end
Бос оператор деп программаны орындау барысында ешқандай қызмет атқармайтын
операторды айтамыз.
Программада бос оператор
бір оператор тұру
керектігін көрсетеді. Бос
мәнді өзгертпейтін өрнектен тұрады.
Мысалы:
1. X:=1; ;Y:=SQR(X);
2. X:=1; X:=X; Y:SQR (X);
3. X:-1; BTGIN END; Y:=SQR (X);
Енгізу және шығару операторлары.
READ операторы айнымалылардыњ әртүрлі мєндерін клавиатурадан компьютердің
жадына енгізу үшін ќолданылады.
READ операторлардыњ жазылу түрлері:
READ (X)- X-тің мәнін енгіз;
READ (X)-А,В,С айнымалыларыныњ мәнін енгіз;
Программаның орындалу барысында READ операторы қанша рет кездессе, сонша рет
машина операторда
көрсетілген айнымалылардың
тоқтап қалады. Айнымалылардыњ
мәні енгізілгеннен кейін
орындауын жалѓастырады. Программа орындалу барысында экранда нєтижені кµрнекті
алу үшін, операторлар соњына LN жалѓауын ќосып та жазуѓа болады, б±л жаѓдайда
айнымалыларыныњ мєндерін енгізгеннен кейін курсор келесі ќатарѓа кµшеді.
Мысалы:
READLN (X);
Сонымен бірге жања қатарға көшу үшін параметрсіз READLN операторын қолдануға
болады,бұл операторды орындаѓанда ENTER пернесін басса жеткілікті , программаның
орындалуы келесі
қатарда тұрған операторға
WRITE операторы информацияны компьютердің жадынан экранға шыѓару үшін
қолданылады.
WRITE операторыныњ жазылу түрлері:
WRITE(A)-экранға А-ның мәні шыѓады;
WRITE(X+2*Y)-экранға X+2*Y өрнегінің мәні шығады;
WRITE(Гимназия)-экранға гимназия сөзі шығады;
WRITE ('A=', A)- экранға A=сөзімен A-ның мәні шығады;
Мәндері нақты сандар болмайтын айнымалыларды шығарғанда,
WRITE операторында осы сандардың экранда қандай форматта шығатынын қос
нүктелер арқылы жазып көрсетуге болады.
Сандардыњ форматының жалпы жазылу түрлері:
мұндаѓы
а -жалпы шығатын санға берілетін орындар саны;
в -санның бөлшек бөлігіне орындар саны.
Мысалы: Х =1.258 жєне А=2175 мєндерін экранға шығарайық.
WRITE(`X`=X:8:3);
X= 1.258
WRITE(`A`=A:10);
A= 2715
WRITE операторында READ операторындағыдай шығаратын нәтиженің көрнекті
болуы үшін LN жалғауын қолдануға болады.
WRITELN (`X`=X:8:3);-нәтижесі экранға шығады да, курсор келесі қатарға өтеді.
Жоғарыдағы қарастырылған операторлардың көмегімен, блоксхемалары бір сызыќтың
бойында орналасатын,
жай сызықты программалар
программада қолданылатын белгілердің тізімі үтір арқылы жазылады,
тізімнің соңында үтірлі нүкте қойылады. Белгі ретінде бүтін сандар
пайдаланылады.Белгі
программада оператордың
одан қос нүкте арқылы бөлінеді.
Мысалы:
LABEL 1, 2, 5, 10, 15, 20, 30, 40, 50;
... ... ... ... ... ... ....
10: операторлар;
Тұрақтылар бөлімі ( CONST ) тұрақтылар сипатталады, әрбір
тұрақтыларды сипаттаған соң, үтірлі нүкте қойылады.
Тұрақтылар программа орындалу барысында мәндерін өзгертпейді.
Мысалы:
CONST А=`GOD`;
CONST PI=3.14; D=250
Процедуралар ( PROCEDURE ) мен функциялар ( FUNCTION )
бөліміне көмекші программалар жазылады. Барлық процедуралар
мен функциялар негізгі
программаның алдында
Мысалы:
PROCEDURE SUM (M: INTEGER; VAR S: INTEGER);
BEGIN S:=0; FOR K:=1TO M DO S:=S+K; END;
FUNCTION SUM ( M:INTEGER ) : INTEGER;
BEGIN S:=0; FOR K:=1TO M DO S:=S+K; SUM:=S; END;
Программа денесі бөліміне программаны орындау үшін қолданылатын сөйлемдер (операторлар) жазылады. Олар BEGIN, END иденфикаторлары аралығында жазылады, кейде оларды операторлық жақшалар деп те айтады.
Операторлар бір-бірінен
үтірлі нүкте арқылы ажыратылып жазылады.Операторлар
қарапайым және құрмалас болып екіге
бөлінеді. Қарапайым операторлар
бір ғана оператордан тұрады. Құрмалас
операторлар бірнеше
1. меншіктеу операторы;
2. енгізу-шығару операторлары;
3. басқару операторлары;
4. процедура мен функцияны анықтау операторлары
4. Теориялық сабақ
If операторын
қолданып программа құру
Z =
x = a2 + b2; y = - 3,1415; a = 1.02; b = 0,097
Паскаль тілінде жазылуы:
Program J3;
Var Z, a, b, y, x: real;
Begin
Read (a, b, c, x );
if x > (a + b) then Z: = exp ( 3 * ln (sqr (x) + y));
if x = (a + b) then Z: = abs (x) + abs (y);
else Z: =sqrt (x + sqr (y));
write (Z);
end.
Cи тілінде жазылуы:
# include <stdio.h>
# include <conio.h>
# include <math.h>
main ()
{
float a = 1.02;
float b = 0,097;
float y = - 3,1415;
float Z;
if x > (a + b) Z = pow ((pow (x,2) + y),3);
if x = (a + b) Z = abs (x) + abs (y);
else Z = sqrt (abs (x + pow (y, 2)));
printf (“Z = % f”, Z);
getch();
return();
}
Блок – схемасы:
Иа x > (a + b) Жоқ
Функция мәнін есептеу үшін Паскаль тілінде программа жазыңыз және блок – схемасын құрыңыз:
Z = b · eab + a ; a = - 0,5; b = 2,5; y = 1 + a2 + b2;
Паскаль тіліндегі программасы:
Program A5;
Const a = - 0,5;
b = 2,5;
Var y, Z : real;
Begin
y : = 1 + sqr (a) + sqr (b);
Z : = b * exp (a * b) + a * sqrt (b + 1.5);
write ( z );
end.
Блок – схемасы:
Функция мәнін есептеу үшін программа құрыңыз. Паскаль және Си тілдерінде тармақталушы алгоритм және бағдарлама құрыңыз:
Z =
a =2,7; b = 0,3; i=10
Паскаль тілінде жазылуы:
Program J5;
Var Z, a, b, i: real;
Begin
Read (a, b, i );
if (i<10) then Z: = a * exp (4 * ln (i)) + b * i;
if (i = 10) then Z: = tan (i + 0.5);
else Z: =exp (2 * i) + sqrt (exp (3 * ln (a)) + exp (3 * ln (i)));
write ( Z );
end.
Cи тілінде жазылуы:
# include <stdio.h>
# include <conio.h>
# include <math.h>
main ()
{
float a = 2.7;
float b = 0.3;
float i = 10;
float Z;
if (i <10) Z = a * pow (I,4)+ b * i;
if (i==10) Z: = tan (i + 0.5)
else Z:= exp ( 2* i) + sqrt (pow(a,3)+pow(b,3));
printf (“Z = % f”, Z);
getch();
return();
}
Блок – схемасы:
Қорытынды
Мен, Жұмабекова Гаухар, 24 мен 29 маусым аралығында «Ақпараттық жүйелер» кафедрасының 606 компьютер сыныбында, оқу іс -тәжірибесінен өту барысында Турбо Паскаль және Си программалау тілдерінде өрнектерді жазуды, If операторын қолданып программа құруды, функция мәнін есептеу үшін Паскаль тілінде программа жазу және блок – схемасын құруды, 1 өлшемді массивтер және 2 өлшемді массивтерді қолданып программа құруды, жазбалар типін қолданып программа құруды үйрендім. Оқу іс - тәжірибесі кезінде көптеген өзіме қажетті жаңа мәліметтер алдым
Қолданылған әдебиеттер.