Тұмау және құс тұмауы кезіндегі жүргізілетін шаралардың стандарттары мен алгоритмдері

                    С.Ж. Асфендияров атындағы   
                Қазақ Ұлттық Медицина Университеті 
       Эпидемиология кафедрасы  
 
СӨЖ

 

Тақырыбы: Тұмау және құс тұмауы кезіндегі жүргізілетін шаралардың стандарттары мен алгоритмдері

 

 

                                                                                                                          Орындаған:      Жасанова  А.С.

                                                                                                                           Курс:                3

                                                                                                                          Топ:                 27-02

                                                                                                                          Факультет:   ЖМ

                                                                                                                          Қабылдаған:  Жайықбай Н.Ж.

 

 

Алматы  2014

 

 

Жоспары:

 

I. Кіріспе

   Тұмау  және құс тұмауы.

II. Негізгі  бөлім 

    1.Тұмаудың этиологиясы мен патогенезі.

    2.Тұмаудың клиникалық көріністері.

    3.Тұмауды емдеу қағидалары

    4.Тұмау кезіндегі алдын-алу шаралары

    5.Құс тұмауымен күресудің шаралары.

III. Қорытынды

IV. Қолданылған  әдебиеттер

Тұмау

 

        Influenzavirus туыстастығы тудыратын жоғарғы тыныс жолдарының шырышты қабатының зақымдалуымен,қызбамен,жалпы интоксикация симптомдарымен,жүрек-тамыр және жүйке жүйесінің бұзылуымен сипатталатын жедел респираторлы жұқпалы ауру.

     Тұмау қоздырғышы өзгергіштігіне және жоғары жұғу қасиетіне байланысты эпидемиялық және пандемиялық таралуға бейім.

      Таралу жолы – ауалы-тамшылы.

 

 

Тұмау эпидемиясы

 

Барлық жедел респираторлы вирусты инфекциялардың ішінде тұмау аса ауқымды және ауыр індет болып саналады.Тұмаудың пандемиялары мен эпидемиялары жер шарының 30-50 % және одан жоғары тұрғындарын қамтиды,адамдардың денсаулығы мен мемлекеттердің экономикасына үлкен шығын әкеледі.Тұрғындардың барлық жас бойынша топтары,негізінен қысқы маусым кезінде ауырады.

Құс тұмауы

 

       Аса қауіпті зооантропонозды жұқпалы ауру,AIV(H5N1) вирусы тудырады.Құс тұмауының А,В деп аталатын вирустарының ішінде,әсіресе,H5 және H7 аса қауіптілері.Құс тұмауын таратуда ,өзінің аты айтып тұрғанындай,жабайы құстардан келетін қатер басым.Вирустардың ішінде адамға қауіптісі Н1,Н2,Н3 және N1,N2 түрлері болып табылады.Ол адамнан адамға жұқпайды делінеді,бірақ ауырған құстармен байланыстың салдары адам үшін қайғылы аяқталуы ғажап емес.

       Таралу жолы – ауалы - тамшылы, жанасу, алиментарлық.

 
 
 
 
 
“Құс тұмауы” вирусының адамға жұққаны туралы мәлімет алғаш рет Гонконкте тіркелді.Онда H5N1 түрі 18 адамға жұғып,6-уының өліміне әкеліп соққан.2003 жылы басталған H5N1 эпидемиясы Вьетнам,Камбоджа, Қытай, Индонезия, Лаос, Пәкістан,Корея,Тайланд,Тайвань және Жапония секілді Азияның он елін шарпыды.ДДҰ – ның дерегіне сүйенсек, 2003 жылдан бері 100 адам аталған аурудың тырнағына іліксе,жартысынан астамы көз жұмған.

Тұмау кезіндегі  эпид.процесске сипаттама:

 

Инфекция көзі

 

Берілу жолдары

 

Берілу факторы

 

Қауіп топтары

 

Ауру адамдар,

А(H1N1) және 

А(H3N2) вирусы-

мен немесе

 В серотипімен 

науқастанғандар 

 

Ауалы-тамшылы

(жөтелгенде,

түшкіргенде,

сөйлескенде)

 

 

Ластанған  ауа

 

 

1.Медицина  қыз-

меткерлері,

2.Ұжымдағы  ба-

лалар.

3.Кәрі адамдар

4.Созылмалы  ты

ныс жолдарының

ауруы бар

адамдар 

 

Құс тұмауы  кезіндегі эпидемиологиялық процесске  сипаттама:

 

Инфекция көзі

 

Берілу жолы

 

Берілу факторы

 

Қауіп топтары

 

1.Ауырған үй 

құсы, AIV(H5N1)

вирусымен  за-

қымданған.

 

1.Ауалы-шаңды,

Ауалы-тамшылы

2.Алиментарлық

3.Жанасу

 

1.Ластанған  жүн

2.Ластанған  құс

өнімдері

3.Ластанған  су

4.Ластанған

лабораторлық

құралдар

 

1.Құс асырау-

шылар,

2.Ауыл тұрғын-

дары.

3.Ветеринар-

лық лабора-

торияның,

Эпидемиоло-

гиялық,де-

зинфекциялық

жұмыстар-

дың 

қызмет-

керлері

Патогенезі:

 

Тұмау – Тұмау вирустары жоғары тыныс алу жолдарының шырышты қабатының эпителиальды жасушаларына еніп дамиды,одан қанға енеді де,ағзаға тарайды.Зақымдалған жасушаларының ыдырау өнімдері және кейбір вирустық ақуыздар әртүрлі ағза мен жүйелерге токсикалық әсер етеді.

Құс тұмауы – Адамдағы белгілері кәдімгі тұмаумен ауырғандағыға ұқсас.

 

Клиникалық  көріністері:

 

 

 

 

Тұмау

 жасырын  кезеңі-бірнеше 

Сағаттан 1-2 тәулікке  дейін.

Белгілері:

Жедел басталуы;

• Дене қызуы;
• Жалпы интоксикациялану;
• Бас ауырсыну;
• Көз алмасындағы ауру сезімі;
• Тыныс жолдарының зақымдалуы;
• Қызба жағдай 5-6 күнге созылады;

Аурудың ауырлығы  мен нәтижесі 

тұмау вирусының  өзімен немесе 

шартты-патогенді  бактериялармен

тудырылатын  асқынуларға жиі 

байланысты  болады.

 

 

 

 

 

Құс тұмауы

Инкубациялық  кезең 3

күннен аспайды.Кәдімгі  тұмаумен 

ауырғандағыдай:-дененің  қызуы 

көтеріледі;

-адам қалтырап  тоңады;

-бұлшықеттері  ауырады;

-жөтеледі;

-тамағы ауырады;т.б

Вирус кәдімгі  лабораториялық тексе-

рулерде анықталмайтындықтан,

диагноз өте  кеш қойылуы ықтимал.

Оның салдары  аса ауыр.Адам

вирусты жұқтырғаннан 6-8күн өтісімен

қайтыс болады.

Тұмаудың алдын  – алу шаралары:

 

 

• Тауық эмбрионында өсірілген А(H1N1) және А(H3N2) штамдарынан және В грипп вирустарынан алынған инактивацияланған және тірі вакциналарды қолданады.
• Вакцинаны арнайы көрсеткіш бойынша интраназальды әдіспен және тері астына енгізеді
• Вакцинадан соң қалыптасқан иммунитетті тиісті деңгейде сақтау үшін жыл сайын ревакцинациялау жүргізу қажет.
• Алдын-алу үшін ремантадин қолдану.
• Алдын-алу үшін оксолин мазын қолдану
• Алдын-алу үшін интерферондар мен басқа да иммуномодуляторларды қолдану.

 

Тұмауды емдеу  қағидалары:

 

Этиотропты  терапия

Амантадин(ремантадин) сызба 

бойынша, А  тұмауында:

1 күн – 0.3 г/ тәулігіне

2-3 күн – 0.2 г/ тәулігіне

4-күн -0.1 г/ тәулігіне

 Адамның  лейкоциттік интерфе-

ронын –  ерітінді түрінде 

мұрынға әр 1-2 сағат сайын 1-2

күн қолдану.

Алғашқы 24-48 сағат  аралығында 

емдеу.

 

Патогендік  терапия

 

 

Симптомдық: ыстықты  басатын

заттар,мұрынға  арналған 

Тамшыларды  қолдану.

Тұмаудың емдеуі:

 

Тұмаудан жедел  сақтандыру мақсатында:

   Вирустарға  қарсы химиотерапиялық препараттар  – 

   ремантадин,виразол,арбидол,интерферон,оксолин.

   Иммунды  модуляторлық препараттар – дибазол,левамизол.

   Нейраминидазаның  әсерін тежейтін препараттар  – озельтавир,т.б

 

       Тұмаудың ауыр ағымында:

   Донордың  қан сарысуынан алынған тұмауға  қарсы иммундыглобулинді;

   Жасушалық  протеазалардың ингибиторлары болып  табылатын препараттар – гордокс, контрикал,аминокапрон қышқылын  қолданады.

 

 

Құс тұмауының  алдын алу және сақтық шаралары:

 

• Шикі еттің піскен тамаққа жұғыспауын қадағалау,піскен тамақты бөлек ұстау;
• Шикі етке бөлек құрал (пышақ,тақтайша) пайдалану;
• Жұмыртқаны,шикі етті ұстаған соң қолды жуу;
• Құс өнімдерінен тағам дайындағанда міндетті түрде технологиялық регламентті сақтау;

    Үй құстарының жабайы құстармен араласуына жол бермеу;

• Мал жайлайтын киімдерді күнделікті киетін киімдерден бөлек қою,марліден тігілген бетперде,резеңке қолғап кию;
• Құстардан клиникалық белгілер байқалса немесе қырылып қалса,тез арада ветеринарлық қызметке хабарлау.Ауырған немесе өлген құстың жанына жақындамау,ветеринарлық қызмет мамандары рұқсат бергенше сойып,етін және жұмыртқасын пайдаланбау.

Құс тұмауын  емдеу қағидалары:

 

Этиотропты  терапия

 

Патогендік  терапия

 

Препаратты  таңдау:

Тамифлю(оселтамивир) 75

мг (1 г) х күніне  2 рет.

Ем қабылдау  – 5 күн.

Ауыр жағдайда 300 мг 

тәулігіне 

Ауру басталғаннан  бастап

24-48 сағат аралығында 

емдеу.

Занамавир(реленза) – нұсқау

бойынша.

 

Симптомдық: ыстықты  баса-

тын заттар, мұрынға арналған 

тамшылар, дұрыс  тамақтану.

                 Қорытынды.

 

 

 

Жалпы бул тақырыпты қорытындылай құс тұмауынын қандай болатыны жайлы толықтай малымет алдық.

Келесы жолда быз онын алгоритымдерыменде таныстық жалпы баршамыз осыган коз жеткызген екенбыз сақ болайық қорғанайық

 

Қолданылған  әдебиеттер:

 

1. С.А. Амиреев, Т.А. Муминов, Б.Л. Черкасский, К.С. Оспанов  “Стандарты и алгоритмы мероприятий при инфекционных болезнях” Алматы 2007

2. С.А. Амиреев и соавт.”Эпидемиология”   Алматы 2002

3. Оқу-әдістемелік құрал «Жеке микробиология»

4. www.google.ru

• www.rambler.ru

5. С.А. Амиреев. Ж.Т Темірбеков “Эпидемиология” Алматы 2000