Нозокомиальді инфекциялар. Негізгі түрі, көзі, этиологиялық құрылымы

Ауруханаішілік  инфекцияның басты себебі

  Ауруханаішілік инфекция  тек өзінің полиэтиологиясымен  ғана емес, сонымен қатар оның  таралуына әкелетін көптеген  себептермен сипатталады. Ең бастысына  мыналарды жатқызуға болады:

1. Дәріге тұрақтылығымен  вируленттілік қасиеті бар стафилакокк  пен грам (-) бактериялардың аурухана  мекемесінде пішінделуімен табиғи  иньекциясы.

2. Медицина қызметкерлерінің  арасындағы, көбінесе хируригиялық, гинекологиялық және босану мекемелеріндегі  патогенді стафилакоккты әрдайым  тасымалдаушылары (барлық қызметкерлердің  40%-і)  және басқа бактерия түрлерін  тасымалдаушылар.

3. Асептика принципінің  бұзылуы: стерильденбеген құралдарды  қолдану, бір рет қолданылатын  шприцтердің  жетіспеушілігі. Эпидермальді  стафилококктардың бір қасиеті  полимерлі материалдардың бекткейіне  белсенді жабысуы, сол себептен  жиі  стафилококкты инфекция  қоздырғыштарының болуы, емдеу  мекемелеріндегі пластикалық материалды (тамырішілік катетерлар, эндоскоптар,  жүректің жасанды клапандары  және т.б.) қолдануына байланысты 

4. Дайын дәрілер  түрлерін, антисептиктерді, дезинфектанттарды  қолдану, олардың көбі әртүрлі  бактериялар, саңырауқұлақтармен  ластануы мүмкін, оппортунистикалық  инфекцияны тудырады.

5. Аурухана ішіндегі санитарлы-гигиеналық  режимнің бұзылуы, әсіресе тағаммен  байланысты операция бөлмесі,  таңу бөлмесі, реанимация және  т.б. бөлмелердің ауа тазалығы, сонымен қатар жеке бас гигиенасын  сақтау.

6. Емдеу орнына, вирустың  кіруі: олар жедел респираторлы  немесе жедел ішек ауруларының  қоздырғышы болып табылады.

7. Аурухана ішінде бактерия  тасымалдаушылардың немесе жасырын  түрде болатын инфекциялық ауруы  бар науқастардан пайда болады.

8. Рациональді антибиотикті  және химиотерапия принципінің  бұзылуы және дәріге тұрақты  патогенді және шартты патогенді  бактериялардың таралуын қадағалаудың  шектен шығуы.

9. Кей кезде анықталмай қалатын басқа да факторлар.

    Қоздырғыштардың  таралу жолы. АІИ көптеген жолдармен берілуі мүмкін: ауа-тамшы, ауа-шаң, алиментарлы, жыныстық, тікелей және тікелей емес қатынас, трансфузионды, қан және оның препараттары арқылы, анасынан баласына, туу барысында және туғаннан кейін ( АИВ, В,С.Д, гепатиттері)    

    Микробиологиялық диагностика. Әртүрлі қоздырғыштарға байланысты зерттеу әдісі де әртүрлі болады. Іріңді-қабыну аурулары кезіңде бактериологиялық диагностикада стафилакокктың басқа грам (-) бактериялармен арлас көрінуі мүмкін.  Шартты- патогенді бактерия тудырған тыныс алу жолы зақымдалған науқастың қақырығын зерттеген кезде нағыз қоздырғыштың 1мл-гі концентрациясы 10⁵-10⁶ клеткаларын құрайды. Оны зерттеу үшін әртүрлі қоректі орталарға зерттеу материалдарын егуді жүргізу керек. Белгілі бір түрге жататын бактериялардың бөлінуі бактериологиялық диагностика жұмысын жеңілдетеді. Шартты-патогенді бөлінуі кезіңде бактериологиялық диагностиканы серологиялық зерттеумен ұштастыру керек. Әр түрлі серологиялық реакциялар науқас қанының құрамында арнайы (спецификалық)  антигендердің пайда болуын қамтамасыз етеді, ауруға антигеннің табылуы диагноз қоюды жеңілдетеді.

   Алдын-алуы. АІИ ескерту үшін және олармен күресу  арнайы эпидемиологиялық қадағалау жүйесін талдауды  қажет етеді. Оның принципі болып: патологиялық процесстің орналасу орнын , вируленттілік дәрежесін, антибиотикке деген әсерін анықтау. Емдеу мекемелеріндегі госпитальді штаммдар циркуляциясын қадағалау,себебін анықтау, тасымалдаушылардың тұрақты штаммдарының түзілу қабілетін және т.б. АІИ профилактикасының маңызды ролі болып, ЕПМ эпидемиологиялық жағдайды қадағалау. 

Әдебиеттер

1. Покровский В.И., Поздеев О.К. Медицинская мякробиолопи. - М.М., -1998. -1184с.
2. Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология-Москва, 2000 г.
3. Воробьев А.А., Быков А.С. Пашков Е.П., Рыбаков А.М. Микробиология. - М.,М.-1998.-33бс.
4. Лабораторные методы исследования в клинике. Справочник (под ред. В.В. Меньшикова). М.М. 1987. - 367 с.
5. СкалаЛ.3., Сидоренко С.В., НемрошсваА.Т., Резван С.П. Практические аспекты современной клинической микробиологии. - М., Лабинформ. - 1997.- 184с.
6. Медицинская микробиология. Под ред. Покровского В.И. // М.: ГЭОТАР Медицина, 1999.
7. Азизов И.С. Основы клинической микробиологии // Караганда, 2006. - 280 с.
8. Клиническая микробиология; Методические указания. Котова А.Л.  Алматы 2004.-162с.

Қосымша

1. Определитель бактерий Берджи. - Иац. Мир, - 1997, т. 1-2.- 800 с.
2. Д. Саттон, А.Фотергиля, М.Ринальди. Определитель патогенных и условно-патогенных грибов. - Изд. Мир. -2001. 470 с.
3. Коротяев А.И., Бабичев С.А. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология. - С-П. - Спец. литература: - 1998- 592 с.
4. Маянский А. Микробиология для врачей. М.М. - 2000.- 300 с.
5. Райкис Б.Н., Пожарская В.О., Казиев А.Х. Общая микробиология с вирусологией и иммунологией (в графическом изображении). Москва. - Триада-х.- 2002.- 348 с.
6. Амиреев С.А. Эпидемиология. - 1-2 том. - Алматы. - 2002. - 693 с.
7. Руководство по основным клиническим лабораторным исследованиям (Для учреждений первичной медико-санитарной помощи). - Алматы. - 1999. - 209 с.
8. Красильников А.П., Романовская Т.Р. Микробиологический словарь - справочник.// Минск: Асар, 1999. – 398 с.

Бақылау сұрақтары (кері байланыс)

1. Бактериальды этиологиялық ауруханаішілік инфекцияның қандай негізгі қоздырғыштарын Сіз білесіз?
2. Бактериальды этиологиялық ауруханаішілік инфекцияның туындауының негізгі себептері не?
3. Нозокомиальді инфекцияларды микробиологиялық диагностикалауда қандай мәселелер туындайды?