Жартылай өткізгіштік материалдарға қысқаша түсінік

TKU = dU СТ /dТ * 100 % = ( - 0,5 … + 0,2) % /ºС шамасына жатады.

 

2.2 Варикап.

Бөгеттік қабаттың бір жағында оң, екінші жағында теріс зарядж пайда болатындықтан және осы зарядтар онда электр өрісін тудыратындықтан р-n өтпесінің электрлік сыйымдылығы болады. Жазық конденсатордағы секілді өтпенің сыйымдылығы түйіспенің ауданына тура пропорционал да, ао бөгеттік қабаттың енінге кері пропорционал. Бөгеттік қабаттың ені оған түсірілген кернеуге байланысыт өзгеретіндіктен. Р-n өтпесінің сыйымдылығыда кернеумен байланысты болады. Сыйымдылығы кері кернеуден тәуелді өзгеріп отыратын шала өткізгішті диодты варикап деп атайды. Варикап электрлік сыйымдылығы бар элемент ретінде қолданылады. Варикаптығ негізгі парамерлері ретінде оның жалпы сыйымдылығы Сж мен сыйымдылықтың еселі коэффиценті Кс алынады. Варикаптың көпшілігінің жалпы сыйымдылығы Сж = 10…500 пФ, ал сыйымдылықтың еселі коэффициенті Кс  = Сmax / C min = 5…20 шамасында болады.

 

2.3 Фотодиод.

 

 Кері тоғы р-n өтпесінің жарықталуына байланысты өзгеріп отыратын шала өткізгішті диод фотодиод деп аталады. Фотодиодтар екі түрлі жұмыс кезінде пайдаланылады: сыртқы қорек көзінсіз фотогенератор ретінде және сыртқы қорек көзімен фототүрлендіргіш ретінде. Фотодиод, қарапайым диод секілді, бір р-n өтпесінен тұрады. Бірақ түйіспенің ауданы басқа диодтарға қарағанда әлдеқайда үлкен юолады, өйткені сәуле осы ауданға перпендикуляр түсуі керек. (7-ші әдебиеттің, 231 бетіндегі 10,13-ші суретті қараңыз). Р-n өтпесіне түскен сәуле фотондары қоздыратын валенттік электрондар өткізгіштік аймаққа өтеді. Осының салдарынан екі шала өткізгіште де зарыд тасушы қос бөлшектредің (электрондар мен кемтіктер) саны көбейеді. Фотогенератор түрінде жұмыс істейтін фотодиодтар күн сәулесінің өнергиясын электр энергиясына түрлендіретін қорек көздері ретінде пайдаланылады. Оларды күн сәулелеік элементтер деп атап, олардын күн сәулелік батарея құрайды. Бірақ мұндай күн сәулелік элементтердің пайдалы әсер коэффициенті өте төмен – 20 % шамасында ғана болады.

 

2.4 INTEL фирмасының микропроцессорлары.

 

МП i 8086. INTEL фирмасы 1978 жылы өзінің бірінші 16-разрядтық прцессор i 8086 шығарады. Ол 1 Мбайт жадыны адрестейалған (ол 20-разрядты шиналы адрес). Оның архитектурасының i 8086 ерекше артықшылығы екі асинхронды жұмыс істеу құрылғысында --өңдеу құрылғысы

Өңдеу құрылғысы каналдық құрылғыларды сәйкестіру.          

INTEL 8086  256 әртүрлі үзілістерлі басқара алады. Резиденттер жадысында  үзіліссіз векторының арнайы кестесінде орын алуы керек . кесте құрамында 256үзілістен 32 зарезервтелген . INTEL фирмасында процессордың ішкі қажеттілік аппаратындай , қалғандары бос және бағдарламалық деп аталады.

Микропроцессор 8086 сияқты 16-битті регистр де 20 адресті сызыстан, микрокоманда терімінен тұрады. Артықшылығы дерекші шинасында 8-битке дейін қысқартылған. Бұл сол кездегі кең таралған 8-битті техникалық элементті қамтамасыз етуге қолданылған. Микропроцессор і 8088 кіші компьютерлер жанұясын өңдеу негізі болды. Микропроцессор 8088 және 8086 біртекті бірақ бірін-бірі ауыстыра алмады.

Микропроцессор 80186 . 1982 жылы 8018 микропроцессор шықты.  Бұл чип бір қатар біртекті компьютерлер шығаруға негіз болды. Микропроцессор 80186 жаңартылған вариантын көрсетеді, ішкі генератор синхронизациясымен, үзілістік логикалық басқару, таймер схемасы  ПДП контролер және программалар схемасын кристалды таңдаумен МП 68 контактысы бар және төрт бағытта контакты орнымен корпуста орналасқан.

Микропроцессор і80286 (16- разрядты процессор ) 1982 жылы дербес компьютерлерде қолданылған IBM PC AT . оның негізгі жаналығы ол 16 Мбайт жадыны адрестіде алатындығында және сонымен қатар нақтылы режим болып орналасты і8086 сонымен қатар қорғалған режим жадыны икемді басқаруға жағдай жасады. Процессордың жұмыс істеу жиілік тактісі 8Мгц  тұрады 1.2MIPS

Микропроцессор і80386  1985жылы жолын 32 разрядты процессор і80386, шығуы ерекше қадамы.  Ол 4 Гбайт жадыны (32- разрядтышина адресті ) адрестей алады. Ол ерекше дамыған жадыны басқару жүйесіне ие болды МMU (Memory Managernet Unit ) Оның 16 Мгц жиілігінде шығару мүмкіндігі 6 MIPS тан тұрды. Бұл процессордың шығуымен    MS Windows операциялық жүйесі нақты дами бастады,   IBM PS компьютердің жүйесін айтарлықтай өзгертті.

Процессор 486 DХ (1989ж) математикалық сопроцессор шығуымен шықты, орифметикалық операциялар орындалуын тездетті, және КЭШ – жады, оперативті жадыны ауыстыруын тездетті. Бұл процессордың адрестеу жадысының максималды көлемі -4Г байт жиілік тактісінде 25 Ьгц шығару мүмкіндігі 16,5 MIPS  Pentium  процессоры. 1995 жылы бірінші Pentium процессоры шықты. Олар ішінен 32 разрядты болып, бірақ сыртқыдеректер шинасы 64 разрядты болды. Олардың негізгі артықшылығы супер сколярлы архитектураны қолдану болады. Соған байланысты оның жоғарғы дәл сол тактілі жиеліктегі тез әректтесуі, сол сияқты і486DX. 66 МГц тактілі жиелігінде процессордың шығару мүмкіндігі 112  MIPS. 1986 жылы Pentium-нің тактілі жиілігі 200МГц-ге дейін жоғартылды, ал оның құны күрт төмен түсті,  IBM PS дербес компьютерлер жанұясын қатарлы процессор болды. 1997 жылы Pentium қосымша техналогия ММХ, мультимедия  жеделдетуді қолдану (көрінісін және дыбыстың өнделуі)дәл сол жылы Pentium2 процессоры шықты. Өзіне ММХ техналогиясын қосатын және тез әрект жасаитын үлкен тез әрекет жасау мүмкіндігі болды. Мүмкін болатын тактілі жиілігі 400МГц жетті.

Сонғы жылдары Pentium3 және Pentium4 процессорлары шықты, олар еркше дамыған архитектурасы және тактілі жиілігі 1 ГГц Pentium3 және 3ГГц Pentium4 –те және одан жоғары қасиетке ие болды.

Pentium процессоры 5-ші дәуірге  жатады немесе 3-ші дәуірлік 32- разрядтық  процессор, өзінң бастапқы архитектуралық  принципі 286 немесе 486 процессорлармен  бір тұтас.

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

Жартылай өткізгіш диодтар тақырыбында жазылған кунрстық жұмысты қорытындылай келе, мен электроника және өндірістік электроника жөнінде көптеген деректер мен материалдар жинақтадым.

Бұл жұмыста жоғарғы жиіліктегі диодтар – бұлар, әмбебап міндеттегі шала өткізгішті аспап ретінде қарастырылды.   Түзеткіш диодтар сияқты электронды құрылғыларда, тек аз электрлік жүктемеде, модуляторларда, детекторларда,  жиілікті түрлендіргіштерде, басқа да электрлік сигналдардың сызықты емес түрлендіргіштерінде қолданылатындығы анықталды. 

Қазіргі кездегі қолданылатын жартылай өткізгішті диодтар жұмыс қызметі, физикалық қасиеті, негізгі электрлік параметрі және құрылымды-технологиялық белгісі бойынша жіктелуі қарастырылды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

 

1. Степаненко И.П. Основы микроэлектроники.- М.: Лаборатория базовых знаний, 2000.

2.Першин В.Т. Основы радиоэлектроники  и схемотехники.- Р.Д.: Высшее образование, Феникс,2006.

3.Травин Г.А. Основы схемотехники . (часть 2)- Н.:СибГУТиИ, 2006.

4.Микушин А.В., Сединин В.И. Схемотехника цифровых устройств     (часть 1) Н.: СибГУТиИ, 2007.

5. Степанов А. Информатика.- М.: Высшая  школа, 2004.

6. Соловьева Л.Ф. Сетевые технологии: Учебник-практикум.- СПб.: БХВ-Петербург, 2004.

7. Нефедов В.И. Основы радиоэлектроники.- М.: Высшая школа, 2004.