Delphi интегралды ортысы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.7. Delphi ортасында шартты оператормен танысу 
 
             Оператор дегеніміз – алгоритмді жүзеге асыру барысындағы орындалатын іс-әрекеттерді анықтайтын тілдің қарапайым сөйлемі. Операторлар жазылу ретінде қарай бірінен кейін бірі тізбектеліп орындалады. 
             Басқару операторлары программа қатарларының орындалу реттілігін өзгертеді. Олар шартты тексерту, таңдау және цикл операторларына жіктеледі. Шартты оператор кейбір шарттарды тексеруге және тексеру нәтижесіне байланысты мына немесе келесі әрекетті орындауға мүмкіндік береді. Шартты оператор “Иә” немесе “Жоқ” деп жауап беруге болатын белгілі бір логикалық шартты тексереді.  
Шартты оператор құрылымы мынадай: 
if <шарт> then <1-оператор> else <2-оператор>;  
Шартты оператор келесі алгоритм бойынша жұмыс істейді: егер оның нәтижесі ақиқат, яғни құптарлық болса (Иә), онда бір программалық тармақ орындалады. Тексеру нәтижесі жалған болған жағдайда (Жоқ), программаның басқа бір тармағы жүзеге асырылады. Мұнда есептің шартына байланысты тармақталу алгоритмдерінің “Таңдау” немесе “Аттап өту” мүмкіндіктерінің бірі орындалуы тиіс.  
Delphi ортасында таңдау оператормен жұмыс істеу  
Таңдау операторы программаның мүмкін болатын бірнешежалғасының бірін таңдауға мүмкіндік береді. Таңдау операторының құрылымы мынандай: 
Case< ключ выбора> of <список выбора> [else<операторы>] end;  
Таңдау операторлар келесі алгоритм арқылы жұмыс істейді: Case операторы айнымалының мәнін мүмкін болатын қатарымен салыстырады және әр мәнге сәйкес әр түрлі операторларды орындайды. ELSE сөзінің болуы міндетті емес, егер ол болмаса, яғни жәй ол өрнек ешбір мәнге сәйкес болмаса, онда, CASE-тің END

 

Форманың onCreate оқиғасын өңдеуiш құру:

 

Рrocedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);

   var HW,i:integer;

   begin

BitMap:=TBitMap.Create;

{ негiзгi және қосымша түстерге бастапқы мәндер меншiктеу }

Image1.Canvas.Brush.Color:=clBlack;

Image2.Canvas.Brush.Color:=clWhite;

{ негiзгi және қосымша түстер терезелерiн толтыру }

with Image1.Canvas do FillRect(Rect(0,0,Width,Height));

with Image2.Canvas do FillRect(Rect(0,0,Width,Height));

{ түстер палитрасы элементiнiң  енiн орнату }

HW:=Image4.Width div 10;

{ түстер палитрасы элементтерiнне түстер орнату }

with Image4.Canvas do

for i:=1 to 10 do begin

case i of

    1 : Brush.Color:=clBlack;

    2 : Brush.Color:=clAqua;

    3 : Brush.Color:=clBlue;

    4 : Brush.Color:=clFuchsia;

    5 : Brush.Color:=clGreen;

    6 : Brush.Color:=clLime;

    7 : Brush.Color:=clMaroon;

    8 : Brush.Color:=clRed;

    9 : Brush.Color:=clYellow;

    10 : Brush.Color:=clWhite;

end;

{ кенептi ақ түспен шығару}

Image3.Canvas.Brush.Color:=clWhite;

Rectangle((i-1)*HW,0,i*HW,Height);

end;

BitMap.Assign(Image3.Picture);

end;

Процедураның жұмысы барысында алдымен жүктелген кескiн сақаталатын BitMap объектiсi құрылады. Кейiн негiзгi (Image1) және қосымша (Image2) түстердiң бастапқы мәндерi меншiктеледi: қара және ақ. Оларға басқа түстердi меншiктеу FillRect функциясының көмегiмен орындалады. Бұдан әрi түстер палитрасы (Image4) құрылады: палитраның әрбiр элементiне жеке түс берiлiп, элементтер сәйкес түске Rectangle функциясының көмегiмен боялады. Процедура соңында кенепте (Image3) салынған кескiн BitMap объектiсiне Assign әдiсiмен сақталады;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                     Қорытынды

 

Біз сонымен программалау ортасымен таныстық. Delhpi программалау ортасының проектісі, формасы, қасиеттері, компоненттер палитрасын қарастырдық. Осы курстық жұмысты жаза отырып жалпы Дельфи программалау тілі бағдарламасымен танысып, онымен қалай жұмыс жасау керектігін үйрендім. Жоғарғы деңгейлi программалау тiлдерi жарыққа шыға бастағаннан берi көптеген программалау тiлдерi пайда болды.

Қазiргi кезде олар процедуралық, логикалық және объектiлi – бағдарлы болып үш түрге бөлiнедi. Мысалы, дәстүрлi (“классикалық”) процедуралық программалау тiлдерi – Фортран, Бейсик, Паскаль, логикалық тiлдер – ЛИСП, Пролог. Есептеуiш техниканың қарқынды дамуы және программалық жабдықтауды тиiмдi дайындауға қажеттiлiк нәтижесiнде  соңғы кездерде Windows ортасында жарыққа шыққан және объектiлi- бағдарлы программалау (ОБП) негiзiнде құрылған программалау тiлдерi – Borland C++ for Windows, Object Pascal және визуальды Microosoft Visual Basic, Borland Delphi.

Delphi Windows жүйесiнде программалаудың ыңғайлы құралы. Онда көптеген операторларды пайдаланып программа дайындау, программа мәзiрiн құру анимация, мультимедиа процестерiн ұйымдастыру, OLE технологиясын пайдаланып, басқа офистiк қосымшаларды шақыру, олармен жұмыс істеу және т.б. іс-әрекеттерді орындау да мүмкiн. Көптеген операторлардың жазылуы Турбо Паскальдағы сияқты.

Жалпы  қазіргі таңда осы Дельфи программалау тілі арқылы көптеген программалар жасақталуда. Дельфидің басқа программалау тілдеріне қарағанда мүмкіндіктері көп және қолданушыға тиімді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қосымша

Delphi терезесінің негізгі нұсқасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Программа листингі

 

unit Unit1;

interface

uses

  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

  Dialogs, Menus, jpeg, ExtCtrls;

type

  TForm1 = class(TForm)

    Image1: TImage;

    MainMenu1: TMainMenu;

    N1: TMenuItem;

    N2: TMenuItem;

    N3: TMenuItem;

    N4: TMenuItem;

    Delphi1: TMenuItem;

    N5: TMenuItem;

    procedure N2Click(Sender: TObject);

    procedure N3Click(Sender: TObject);

    procedure Delphi1Click(Sender: TObject);

    procedure N5Click(Sender: TObject);

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

var

  Form1: TForm1;

implementation

uses Unit2, Unit3, Unit4;

{$R *.dfm}

procedure TForm1.N2Click(Sender: TObject);

begin

Aboutbox.showmodal;

end;

procedure TForm1.N3Click(Sender: TObject);

begin

close;

end;

procedure TForm1.Delphi1Click(Sender: TObject);

begin

     Form3.showmodal;

end;

 

procedure TForm1.N5Click(Sender: TObject);

begin

   form4.showmodal;

end;

end. 

unit Unit2;

interface

uses Windows, SysUtils, Classes, Graphics, Forms, Controls, StdCtrls,

  Buttons, ExtCtrls, jpeg;

type

  TAboutBox = class(TForm)

    Panel1: TPanel;

    ProgramIcon: TImage;

    ProductName: TLabel;

    Version: TLabel;

    Copyright: TLabel;

    Comments: TLabel;

    OKButton: TButton;

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

var

  AboutBox: TAboutBox;

implementation

{$R *.dfm}

end.

unit Unit3;

interface

uses

  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

  Dialogs, StdCtrls, jpeg, ExtCtrls;

type

  TForm3 = class(TForm)

    Memo1: TMemo;

    Image1: TImage;

    Label1: TLabel;

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

 

var

  Form3: TForm3;

implementation

{$R *.dfm}

end.

unit Unit4;

interface

uses

  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

  Dialogs, StdCtrls, jpeg, ExtCtrls, Buttons;

type

  TForm4 = class(TForm)

    Image1: TImage;

    Label1: TLabel;

    BitBtn1: TBitBtn;

    procedure FormCreate(Sender: TObject);

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

var

  Form4: TForm4;

implementation

{$R *.dfm}

procedure TForm4.FormCreate(Sender: TObject);

begin

end;

end.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер.

1. Владимир Гофман, Анатолий Работа сбазами данных в Dеlрһі. 
Санкт-    Петербург,   «ХВ-Петербург», 2002г.

2. Бойко В.В., Савинков В.М 
   Проектирование баз данных. Москва. 1998г.

3. Бобровский С.

Dеlрһі -5. Учебник курс. Москва, 2000г.

4. Культин Н.   Самоуч.ОЫрЫ. Санкт-Перербург. 1999г.
5. Епамешиков Л.М. Программирование в среде Ое1рМ.
6. Шумаков П.В.

Dеlрһі  и еотдяннс базы данных. Москва, 1997г.

7. Фиронон \\М.

Dеlрһі 4.0. Начинающий курс. 1999г.

8. Гринберг Ф., Гринберг Р.

Самоучитель   программирования   на   входным   языке СУБД Dbase. Москва, "Мир", 1989г.

9. Дарахвелидзе П., Марков Е.

Dеlрһі — среда визального программирования — СПБ. ВНУ — Санкт-Петербург, 1996г.

10. Рубенкинг Н.

Программирования   Dеlрһі   для    "чайников".    Киев, "Диалектика", 1996г.

11. Потоцкий В.К. Объектно —ориентированное   программирование. Ленинград, 1991г.

 12.О.Камардинов, Х.Жантел! Dеlрһі 5-6. Шымкент, 2002 ж.