Аналогтық сандық және сандық-аналогтық түрлендіргіштер

Емтихан сұрақтары

1. Микроэлектроника мен сұлбатехниканың қысқаша даму тарихы.
2. Жартылайөткізгішті құралдар (диод, триод, артықшылығы , кемшілігі).
3. Электронды құралдар (шамды диод, триод, тетрод, пентод, біріктірілген шамдар).
4. Интегралдық схемалар мен оптоэлектрондық аспаптар.
5. Транзистор-транзистор логикалы (ТТЛ) және эмиттерлі байланысқан логикалы (ЭСЛ) сұлбалар.
6. Тізбектелген функционалды түйіндер.
7. Триггерлік сұлбалар (D, T, RS, JK триггерлер).
8. Комбинациялық типтес сандық түйіндер: шифраторлар, дешифраторлар, мультиплексорлар және демультиплексаторлар, сандық компараторлар, қосындылғыштар.
9. Жартылайөткізгішті есте сақтау құрылғылары .
10. Есте сақтау құрылғыларының жіктелуі, қолданылу өрісі, негізгі параметрлері.
11. Тұрақты есте сақтау құрылғысы (ПЗУ).
12. ФЛЭШ –жады.
13. Аналогтық электрондық құрылғылар.
14. Негізгі параметрлері, жіктелуі және сипаттамасы.
15. Операциялық күшейткіштің құрылымдық сұлбасы.
16. Аналогтық сандық және сандық-аналогтық түрлендіргіштер.
17. Аналогтық сандық және сандық-аналогтық түрлендіргіштер (қолданылуы, негізгі сипаттамалары және қолданылу өрісі).
18. Аналогтық мультиплексорлар,  компараторлар.
19. Үзіліссіз жұмыс істейтін қорек көздері.

20,Видеоқұрылғылар, интерфейстік, мультимедиялық және стандартты емес құрылғылар.

 

20. ДЭЕМ – нің видеоқұрылғылары 2 бөліктен тұрады: монитор  және адаптер. Қолданушы тек мониторды көреді, ал адаптер машина корпусы ішінде. Монитор экранында адаптерден келіп түсетін видеосигнал көрсетіледі. Монитордың ішінде электронды–сәулелік трубка болады.

Адаптерде бейнелеу үшін келетін деректерді видеосигналға түрлендіру логикалық схемалары орналасқан.  Сол сияқты адаптер жолдық және кадрлік синхроимпульстердің қалыптасуын қамтамасыз етеді, олар кескіндеу схемаларының жұмысын басқаруүшін қажет. Электрондық сәуле экранды 1/50 секундта жүгіріп шығатындықтан (кадрлік кескінделу периоды 20 миллисекунд) ал монитор экранындағы бейне сирек өзгеретіндіктен мониторға келіп түсетін видеосигнал бір бейнені қайта-қайта кескіндеу керек. Оны сақтау үшін адаптерде буферлік жады (видеобуфер) болады.

Видеобуфердің әрбір бөлігіне монитор экранының өз облысы сәйкес келеді. Видеобуферге ақпаратты, бағдарламалық жолмен, орталық процессор енгізеді. Ал адаптер кадрдың  ауысу жиілігімен периодты түрде видеобуферді оқиды да оның құрамын видеосигналға түрлендіреді. Ол видеосигналдар ЭСТ электродына келіп түседі.

Орталық процессордың машинаның негізгі жадына қандай қатынау құқығы болса видеобуферге де сондай құқығы бар. Осының арқасында ДЭЕМ күрделі емес бейнені өте тез кескіндей алады.

Монитор мен адаптер үйлесімді болуы керек, бірақ, ол олар бір-біріне қатаң түрде сәйкес болуы керек дегенді білдірмейді. Керісінше көптеген адаптерлер бірнеше типті мониторлармен жұмыс істей алады.

Монитордың қандай да бір адаптермен үйлесімдігі оның сипаттамаларымен анықталады.

Монитор өлшемділігі кадрдағы жолдар саны және жолдағы бейне элементтер санымен өлшенеді (“пиксел” – басқаша айтсақ нүкте). Ол HxV формуласымен белгіленеді. Мысалы, 720х348 өлшемді мониторда 720 пикселді 348 жол бейнеленеді.

Монитор сәулесі әдетте жолдарды жоғарыдан төмен, солдан оңға қарай жүріп шығады (горизонталь және ветикаль кескіндеу), одан соң кадрдің жоғарғы жолының басына қайтып келеді. Бүкіл экранды жүгіріп шығатын жиілік кадр жиілігі немесе вертикаль сканерлеу жиілігі деп аталады және ол әдетте 60–75Гц-ке тең. Жолдардың шығу жиілігі жолдық жиілік деп аталады. Ол мөлшермен кадрдегі жолдар санына тең және көптеген мониторларда 15–40КГц  аралығында.

Интерфейстер туралы жалпы түсінік. Қазіргі кездің есептеу техникаларын құру есептеу машиналарының әр түрлі блоктарын бір комплекске біріктіру тапсырмасымен байланысты (ақпаратты сақтау және бейнелеу құрылғылары, деректер аппаратурасы). Бұл тапсырма бірыңғайлы жанасу жүйелеріне (интерфейске) жүктеледі. Интерфейс деп есептеу жүйелерінің тікелей өзара әрекеттесуін қамтамасыз ететін схемотехникалық құралдардың жиынтығын айтады. Интерфейс жүйе құрылғылары немесе функционалды құрама блоктары арасындағы өзара байланысты қамтамасыз етеді.

Интерфейстің негізгі қызметі есепетеу жүйелерінің функционалды элементтерін жобалаудың прогрессивті әдістерін тиімді іске асыруды жүйе аралық және жанасу құрылғыларын унификациялау болып келеді.

Интерфейстердің классификациясы

1) Машиналық интерфейстер  ЭЕМ–нің құрама элементтерінің  арасындағы байланысты ұйымдастыруға  арналған, яғни, тікелей оларды құру  және сыртқы ортамен байланыстыру  үшін;

2) Перифериялық  құрылғылардың интерфейстері процессордың, контроллердің, сақтау құрылғыларының  және деректерді беру аппаратурасының  жанасу функциясын орындайды;

3) Мультипроцессорлық  жүйелердің интерфейстері магистральдік  жанасу жүйелері болып келеді. Олар кеңістікте шектеулі орналастырылған  бірнеше процессорларды, жады модульдерін, сақтау құрылғыларының контроллерлерін  бір комплекске біріктіруге бағытталған;

4) Ажыратылған  есептеу жүйелерінің интерфейстері  қашықтықта орналасқан ақпаратты  өңдеу құралдарын интеграциялауға  арналған.

Интерфейстерді дамыту интерфейстік құралдарды унификациялау және бірге жұмыс істеу шарттарын стандарттау, бар интерфейстерді жаңарту, принципті жаңа интерфейстерді құру бағытында жүргізіледі.

 

 

Триггер – екі тұрақты күйдің бірінде болатын электронды схема. Бір тұрақты күйден екінші тұрақты күйге өту басқарушы сигналдар көмегімен секірмелі орындалады және де триггердің шығуындағы қуат деңгейі де секірмелі өзгереді.

Триггерлер (1-сурет) регистр, санауыш және басқа сақтау функциясы бар элементтердің негізі ретінде қолданылады.

Триггерлерді әр түрлі белгілер бойынша классификациялауға болады. Мысалы суретте көрсетілгендей.