Экологиялық факторлар

-1988 жылдан бастап туудың жалпы  деңгейінің төмендеуге едәуір қарқынды болды. Тек 1990 жылдан 1992  жылға дейінгі кезеңде туудың жалпы деңгейінің төмендеуі едәуір қарқынды болды. Тек 1990 жылға дейінгі кезеңде туудың төмендеу қарқыны Қазақстан бойынша 9,3%-ды құрып, яғни туу коэффициенті осы кезеңде 1990 жылғы 21,7%-дан 1992 ж.19,2%-ға төмендеді.  Мұнан  кейінгі  жылдары коэффициентінің  төмендеуі  едәуір         болды.    1994-1997жж. кезеңінде туу коэффициенті 23,8%-ға, яғни 18,2%-дан 14,7%)-ға төмендеді. Туудың елеулі төмендеуі қала және ауыл хақына тән болды. Және де бұл үрдіс қарқынды түрде қалалар және қала типтес поселкелерде 1990 жылмен 1992 ж. аралығында, ал ауылдық қоныстарда 1994 пен1996 жылдар аралығында жүзеге асты. Бұл белгілі бір мөлшерде, қалалық қоныстарда әйелдердің төменгі ұдайы өсу (туу мүмкіндігі), ал ауылдық қоныстарда оның әлі де болса мүмкіндігінең болуымен түсіндіріледі. Қарастырылып отырған облыстарды алсақ, онда әрі жалпы, әрі қалалық және ауылдық қоныстар бойынша туудың ең жоғары төмендеуі Шығыс Қазақстан, ал ең төменгісі-Оңтүстік Қазақстанға тән болып келеді;

-әйелдердің  жас айырмашылығына сай туу  мүмкідігі дәрежесінің төмендеуі 30 жастан бастап құрт төмендейді (1996 ж. статистикалық мәлімет бойынша  әйелдердің 30-34 жас аралығындағы  туу мүмкіндігі 20-24 және 25-29 жаспен  салыстырғанда төмен болып келеді);

-әйелдердің  жас айырмашылығына сай туу  мүмкіндігінің тек орыс әйелдері  ғана емес, сонымен бірге қазақ  әйелдерінің арасында да төмендеуі. Мысалы, 1996ж. статистикалық мәлімет  бойынша қазақ әйелдерінің туу  қабілеті негізінде 35 жасқа дейін аяқталады (баланың тууының 90,9%-ы 35 -ке дейінгі ана жасына келеді). Орыс әйелдерінің туу қабілеті 30 жасқа таман аяқталады (барлық туудың 84,1%-ы 30 жасқа дейінгі аналарға келеді). Мұндай тенденция қалаға да және ауылға да тән;

-жанұядағы  бала санының қысқаруы. Орыстар  негізінде қалалық қоныстарда  екі баламен және ауылда үш  баламен шектеледі. Қазақ әйелдері  негізінде қалалық қоныстарда  үш баламен (90,0%) және ауылда төрт  баламен (91,4%)шектелді.